De vrijheid van de grens, Paul Scheffer, 2016.

Essay Maand van de Filosofie

In mijn blog over Paul Scheffer in het kader van het Erasmusjaar schreef ik al over de filosofie van Scheffer over de grenzen van Europa;  het boekje De vrijheid van de grens kwam er toen juist aan, in het kader van de maand van de filosofie.
In Trouw was inmiddels het manifest verschenen van Marli Huijer over de vluchtelingen: Wij zijn allemaal migranten. Mede-ondertekenaars waren 182 intellectuele Nederlanders. In dat manifest spreekt Huijer zich uit voor moed en tolerantie bij de opvang, en pleit zij tegen de opvatting van Paul Scheffer.

Manifest Marli Huijer, denker des vaderlands, met 182 andere intellectuelen.

Marli Huijer

Ik ben een liefhebber van Paul Scheffer, bij zijn commentaren zit ik op het puntje van mijn stoel. Tegenwoordig is hij regelmatig te zien bij Buitenhof, waar hij in Schuim en As enkele belangrijke trends in de buitenlandse pers bespreekt in. Bijna altijd komt hij op de proppen met de een of andere interessante ontwikkeling, of inzicht, gelezen ergens in de wereldpers.

In Buitenhof, Schuim en As. Met Paul Witteman.

Ik was erg blij met dit boekje De vrijheid van de grens. Ik persoonlijk werd behoorlijk zenuwachtig van het gevoel moreel verplicht te zijn alle vluchtelingen op te nemen, terwijl ik ook wel zag dat het niet kon. Wat zou dat mooi zijn, dat allemaal te doen, liefst zonder angst, zoals Huijer en anderen 'voorschrijven'.
Scheffer noemt ándere zaken, die mij een inzicht geven waarom een mens niet het onmogelijke van zichzelf hóeft te vragen. Heel kort samengevat plaatst hij naast elkaar morele ethiek en verantwoordelijkheidsethiek. Volgens de eerste mores moet je inderdaad 'iedereen' opnemen in je land. Volgens de tweede kijk je naar wat je aankunt. Je stelt grenzen aan je eigen kunnen. Dát had ik zelf nog niet gedaan. Het schaart me aan de kant van mensen die zeggen: er moet een quotum komen (bijvoorbeeld).

Vluchtelingen

Een ander inzicht dat Scheffer noemde, was het punt dat de meeste mensen helemaal niet migreren, maar gewoon op dezelfde plek blijven wonen. Dat zijn vele malen méér personen dan de mensen die zich wel verplaatsen. Zou je die meerderheid niet mogen honoreren in hun verlangen naar bescherming, veiligheid?
Ik sprak hierover met een vriendin: zij vergeleek het met een klas met kinderen. Daar kunnen er drie of vier in zitten die de boel versjtieren voor de rest. Moeten die drie of vier dan toch alle ruimte krijgen, ten nadele van hele de rest van de klas?

Scheffer heeft trouwens ook kritiek op Angela Merkel. 

Scheffer heeft kritiek op Merkels standpunt. Zij gaat de bezwaren die er tegen haar beleid zijn uit de weg..

Hij vindt haar 'wir schaffen es' geforceerd. Ze zegt niets over de beperkingen die zij net zo goed in haar land heeft. 

Een ander punt van inzicht was voor mij het onderzoek naar de verhoudingen onder moslims: hoe orthodox zijn zij precies? Zonder meteen te  beweren dat 'alle moslims jihadisten zijn' o.i.d., is het toch opvallend dat 44% echt orthodox is. Scheffer stelt dat niet te verwachten valt dat islamitische mensen hierheen komen om zich te voegen naar onze opvatting van democratie.

44% van de moslims hier zijn orthodox

Ik geef hier verder geen exacte samenvatting van het artikel van Scheffer. Over het thema 'grens' verwijs ik naar het bovengenoemde blog, daar ben ik uitgebreider geweest over Scheffers opvattingen over de vrijheid van de grens. Het laatste hoofdstuk van dit boekje riep dat artikel van Trouw weer helemaal in herinnering,

Ik vond het ook interessant te lezen, dat Scheffer in dialoog is geweest met de filosoof Ad Verbrugge over de filosofie van vrijheid en grenzen.

 

Ad Verbrugge; werkt o.a. ook samen met Clairy Polak, in Het Filosofisch Kwintet.

Ook zo iemand aan wiens lippen ik kan hangen. 'Filosofie is een passie',  heeft Verbrugge tegen Scheffer gezegd. Ze hebben samen urenlang vóór de totstandkoming van dit boekje  gesproken.

Verder weet ik, dat Scheffer lang in Polen heeft gewoond, of gewerkt. Hij wees erop, dat Polen een turbulente geschiedenis achter de rug heeft wat zijn grenzen betreft. Scheffer vindt het daarom zo gek nog niet dat het land moeite heeft met de vluchtelingen. Wij zouden daar met meer begrip naar kunnen kijken.

Begrip voor grenzen. We hebben nu vrijheid binnen Europa, maar om onze vrijheid te beschermen hebben we een beschermde buitengrens nodig.

Het NRC prijst Scheffer, méér dan Marli Huijer, vanwege zijn intellectuele moed, en omdat  hij ongemakkelijke waarheden aan de orde stelt.

Korte samenvatting boek.

Hier een duidelijke uitleg om niet langer te werken met een 'open einde': aan alle kanten wordt Europa omgeven door chaos en/of oorlog. We kunnen streven naar stabiliteit door vluchtelingen ruimhartig toe te laten, maar niet onbeperkt.