Eigenlijk lieten moslims hem koud - 7e en laatste Erasmus-lezing, Ahmed Aboutaleb, 28 mei 2016.

Erasmus is volgens Aboutaleb vooral een complex persoon, die niemand voor zijn eigen parochie kan annexeren. Hij noemt Erasmus een 'diamant met vele facetten.'
Hij is vernoemd naar de heilige Erasmus, geboren 240 jaar na Christus, een Syriër die vervolgd werd door de Romeinse keizer Diocletianus. Hij was (toen al!) een bootvluchteling.
De achternaam die Erasmus koos was Roterodamus. 

Aboutaleb over Erasmus Roterodamus

Veel thema's waarover hij schreef zijn nog steeds actueel: zijn pleidooi voor verdraagzaamheid, de vrijheid van meningsuiting en de positie van vrouwen, om er enkele te noemen.
Erasmus wilde mensen tot betere mensen maken door hen op te voeden. Taal, opvoeding en godsdienst waren de geëigende middelen om mensen te verbeteren. Qua geloof interesseerde ehm alleen het christendom,islam en jodendom gingen aan hem voorbij. Hij bestudeerde ze niet, maar bestreed ze ook niet.

De Turkenkrijg, Erasmus, nieuwe uitgave.

In zijn boek De Turkenkrijg van 1529 komt zijn visie op de Turken wat nadrukkelijker aan de orde. Hij behandelt de Turken vooral als een politieke factor. Vond hij dat we oorlog tegen hen moesten voeren? Die vraag was actueel, want de Turkse legers stonden in die jaren voor de poorten van Wenen.

Sultan Suleyman I, portret toegeschreven aan Titiaan, ca. 1530. Ik denk dat hij degene is die met zijn kamelen voor de poorten van Wenen stond.

Erasmus vond de Turken een 'door rijkdom verslapt volk.' Niet dat de christenen beter waren, die waren ook verkikkerd op rijkdom en weelde.
We moesten daarom naar 'de Turk in onszelf' kijken, en dan kon zó het genezingsproces beginnen. Dus als de Turken ervan langs krijgen, krijgen de geloofsgenoten er al even hard van langs.

Zo maakt hij van een wij-zijtegenstelling een intern probleem. Christenen moeten het over een andere boeg gooien.
We kunnen de moslims ook nooit bekeren, bekering met het zwaard werkt nu eenmaal niet. Erasmus is voor praten, de dialoog aangaan.
Aboutaleb vindt dit de blijvende betekenis van Erasmus. De pijlers van Erasmus' denken zijn taal, gedrag en geloof. Gedachten zijn vrij, vrijheid van meningsuiting is prima, mits het beschaafd gebeurt. Mensen dienen vaardiger gemaakt te worden.
Aboutaleb breekt een lans voor taalvaardigheid voor iedereen, het leren van de Engelse en Nederlandse taal is een must voor vluchtelingen. We moeten samen communiceren, en delen.
Plaats jezelf niet buiten de naatschappij, doe aan zelfonderzoek om de dreiging van buiten op te heffen,
Beschaving begint bij jezelf.

Deze zeven mensen hielden allen een lezing in het kader van het Erasmus-jaar. Ik heb ze alle zeven geblogd.

Aboutaleb, vóór integratie, compassie, en dialoog.

Elke lezing werd in Trouw opgeluisterd met een foto van glas-in-loodkunstenaar Marc Mulders

Desiderius Erasmus; ik heb altijd de voornaam Desiderius bij hem geleerd.

Gute Nacht, Freunde, Duitsland in vijfentwintig boeken, Christoph Buchwald, 2016

Het boekje

Dit boekje is geschreven in het kader van de Boekenweek 2016, die als thema Duitsland had. Het is geschreven door Christoph Buchwald, een uitgever. In dit boek geeft hij 25 titels geven van Duitse werken, die iedere Nederlander 'op zijn nachtkastje' zou moeten hebben liggen, ten einde te weten wat belangrijk is in de Duitse literatuur. 

Herkenningsmelodie van Gute Nacht Freunde, tegen bedtijd.

Het leek mij leuk om zo'n klein naslagwerkje te hebben van Duitse boeken die ertoe doen. Voorwaarde voor Buchwald was dat de boeken vertaald waren in het Nederlands. 

Lekker lezen voor het slapen gaan. (Als het niet mag, dan doe je het zo.)

 

Dit is  legaal, dat zie je. 

Dit kan ook.

En vroeger ging het zo.

Ik heb een aantal bekende werken aangetroffen, Het Proces van Kafka, Doctor Faustus van Thomas Mann, van Günter Grass, De blikken trommel. Deze heb ik gelezen, over sommige ook geblogd. 

Een ander aantal ken ik omdat ze verfilmd zijn, bijvoorbeeld Een vrouw in Berlijn, De voorlezer en Berlin Alexanderplatz. 

Er blijven er derhalve nog genoeg nieuwe voor mij over om eens achteraan te gaan. De eerste bestelling heb ik al gedaan bij de bibliotheek. Buchwald schrijft kort waarom het boek zo goed is, geeft een korte inhoud, en geeft ook aanvullende literatuur op bij het behandelde thema. Echt een leuk informatief boekje!

Er volgt meer, zodra ik hieruit geput heb. 

Nachtkastje 1.

Nachtkastje 2.

Nachtkastje 3

Christoph Buchwald.

El agua del fin del mundo, Paula Siero, 2010

Poster 

Mooie, liefdevolle film, over twee Argentijnse zussen, van wie de oudste ongeneeslijk ziek is. Deze Laura wil voor haar dood naar Ushuaia, de meest zuidelijke stad van de wereld, op Vuurland.

Zo toeristisch is het daar ook wel weer. (Bah.)

Dit is wat beter.

Haar zus Adriana probeert dat voor mekaar te boksen, maar dat kost financieel gezien ongelooflijk veel moeite. Ze heeft een baan in een pizzabakkerij, maar haar baas zegt dat hij het ook moeilijk heeft, en zet haar op half loon.

Ze zijn erg lief voor elkaar.

Intussen is Adriana verliefd geworden op een alcoholistische accordeonist.

De man met de tragische blik, die wel mooi kan spelen maar ook nogal zuipt.

Dat maakt de zaak gecompliceerd, want deze man komt bij de zusjes thuis. Hij helpt Laura met schilderen, waarna ze samen een jointje roken. Van het een komt het ander, ze rollen zowat samen het bed in.

 

Ware het niet, dat Adriana net thuiskwam terwijl ze aan het zoenen waren. Hommeles. Maar het komt weer goed.

Het gaat intussen een paar keer heel slecht met de zieke; een laatste keer haalt de jongere zus haar zelfs uit bad, waar ze buiten bewustzijn is geraakt.

Dit droomt Laura als ze buiten bewustzijn raakt in bad.

Gelukkig komt ze daar weer bovenop.
De accordeonist blijkt toch een aardige heer te zijn, hij probeert het geld voor de reis bijeen te brengen door middel van een optreden. Dat lukt niet.

Hij is oprecht bezorgd

Maar ook de pizza-baas blijkt wat menselijker dan eerst gedacht, hij leent de twee zussen een auto, waardoor de reis naar Ushuiana gedaan kan worden. Daar sterft de zus.

Paula Siero, regiseuse.

Trailer

De bijbelverbeteraar, Edwin Rabbie, Trouw 14 mei 2016.

Dit is het volgende artikel in de serie over Erasmus.

Edwin Rabbie, bij Erasmus'graf in Basel. Rabbie publiceert geregeld over Erasmus. In Rotterdam is hij hoogleraar inteleectuele geschiedenis.

Zoals ik al eerder blogde in Novum Instrumentum gaf Erasmus in 1516 een nieuwe editie van het Nieuwe Testament uit. Hij gaf het de naam Novum Instrumentum, omdat 'testament' volgens hem op iedere laatste wil betrekking kan hebben. Het woord 'instrumentum' is het Latijnse woord voor 'akte', 'schriftelijk stuk'.

In 1504 ontdekte Erasmus in een bibliotheek een handschrift van de Italiaan Lorenzo Valla, ongepubliceerde Annotationes, aantekeningen op het Nieuwe Testament.

Valla was zo ongeveer de ideale humanist, hij had een voorbeeldige kennis van het Latijn en Grieks. Met een scherp oog had Valla de Vulgaat bekeken, en geconstateerd dat het Latijn ervan niet aan de klassieke norm voldeed. Bovendien stuitte hij met de Griekse tekst in handen op honderden onjuiste vertalingen.
Erasmus was meteen gegrepen door het werk van Valla en liet het in Parijs publiceren. Hij en Valla meenden dat voor een serieuze wetenschappelijke bestudering van de tekst kennis van het Grieks - de oertaal van het NT - noodzakelijk was.
Dat inzicht was nieuw, middeleeuwse geleerden beheersten nauwelijks Grieks. Erasmus eerst ook niet, hij leerde het zichzelf uit een boek (!).

Antiek bijeltje, links in het Latijn, rechts in het Grieks.

Zo verscheen in 1516 zijn Novum Instrumentum.
Uiteindelijk was zijn werk niet zo heel veel anders dan de Vulgaat. Géén geheel herziene versie, zoalshij zelf dacht, en dat kwam vooral omdat hem een inferieure Griekse versie ter beschikking had gestaan.
Ook voegde hij zelf in het boek Openbaring een stuk van enkele honderden woorden toe, dat is natuurlijk een hoofdzonde!
Berucht is wat in de vakliteratuur de comma Iohanneum heet, de zogenaamde 'zinsnede van Johannes'.

De Griekse tekst, zonder het gewraakte stuk dus. Gedrukt in 1524.

Die staat in de Eerste Brief van Johannes: 'Er zijn dus drie getuigen in de hemel: de Vader, Het Woord en de Heilige Geest; en deze drie zijn één'. Deze passage vormt de basis van de opvatting (het dogma) van de heilige drie-eenheid.

 

Vulgaatbijbel; letterlijk: 'volks' Latijn, in tegenstelling tot het chique Cicerio-latijn

Maar in de Griekse tekst ontbreekt zij geheel, hetgeen Erasmus schokte.

Het was dus terecht dat Erasmus die passage wegliet, maar daar was in die dagen wel moed voor nodig. Het werd hem ook niet in dank afgenomen.

In het laatste gedeelte van het Novum Instrumentum, de aantekeningen, geeft Erasmus geleerde uiteenzettingen, naar aanleiding van een stukje tekst. Die essays, korte preekjes, maken voor de huidige lezer de belangrijkste charme uit van het werk.
Zo hekelt hij hierin bijvoorbeeld de bedelmonniken;

Erasmus had een hekel aan bedelmonniken, zie zijn stuk 'sandalen aan de voeten'. 

ook uit hij zijn afschuw over paus Julius II die aan het hoofd van zijn troepen Bologna binnenviel.

Giuliano della Rovere, Julius II; een vechtjas.

Ten slotte noemt Rabbie in dit kader het essay waarin Erasmus pleit voor echtscheiding.

Erasmus was over zijn tweede druk veel tevredener dan over de eerste. Tijdens zijn leven verzorgde hij in totaal vier herdrukken. Vooral de parafrasen, de uitvoerige navertellingen van bijbelteksten voor ontwikkelde leken trokken een groot lezerspubliek. Zijn werk werd vertaald in het Frans, Duits, engels en Nederlands. Het had gezag.

Erasmus werk luidde een nieuw tijdperk in, bijbelstudie was voorgoed veranderd. Zijn editie van het Nieuwe Testament heeft tot in de 19e eeuw een grote rol gespeeld.

Erasmus

Opgeruimd! en: Spark joy, Marie Kondo, 2015 en 2016

De twee boeken van de opruimgoeroe

Ik kwam via vrienden in aanraking met de boeken van Marie Kondo. Ik kon niet kiezen welke van de twee ik zou gaan lezen, en koos toen maar voor allebei. 

Ontspullen, declutter. Het heeft allemaal te maken met minimalisme, en met consuminderen.

Opgeruimd! doet voor mij wat 'Amerikaans' aan in zijn aansporingen en uitroepen, ik houd daar niet zo van. 

Ik was bovendien verbaasd te lezen, dat Kondo als meisje zelfs de spullen van haar huisgenoten ging opruimen en... weggooien! Later is ze daar wel van teruggekomen, maar de schrik zat er bij mij al in!

Ook in het Spaans vertaald.

Ik was ook getroffen door de 'woede' , de opruimwoede bedoel ik dan, oftewel: haar geobsedeerdheid met weggooien. 20 vuilniszakken met spullen die weggegooid worden zijn niets bij haar, en na de twintig kwamen er na verloop van tijd nog wel méér zakken bij die in de klinko gingen. 

Ik heb doorgezet met lezen, voornamelijk omdat ik dacht dat de vrienden die het mij hadden aangeraden, niet helemaal van lotje getikt zijn. Maar mijn afkeer van het weggooien, van het Amerikaanse toontje had ik niet overwonnen. 

Iets beter werd het met Spark joy. Kondo lijkt hier geleerd te hebben van haar eigen fouten in het verleden. Heel duidelijk zegt ze nu, 1. dat je je niet hebt te bemoeien met de spullen van je huisgenoten 2. dat het niet om het weggooien gaat, maar om datgene wat je houden wilt. Als je ergens blij van wordt, dan 'mag' je het houden, en geef je het een plaats in je huis. Does it spark joy, is een centrale vraag. 

Daarnaast stelt ze een bepaalde volgorde voor in het aanpakken van je rommel: begin met je kleding, eindig met je foto's. En dingen daartussenin. 

Dit is de volgorde. Het 'miscellaneous' heet 'komono', van alles wat.

Verder vindt ze, dat je niet per kast, maar per categorie op moet ruimen. Met andere woorden: begin ermee al je kleding op het bed te gooien. Haal het overal vandaan waar je het bewaard hebt. Dan ga je afwegen of je ergens bloij van wordt of niet. 

Dit heb ik niet aangedurfd. Ik zou hier moedeloos van worden. 

Maar op mijn eigen manier - toch door Kondo geïnspireerd - lukte het ook wel. 

Zie overal de rechthoek in, als je gaat vouwen.

Vervolgens krijg je precieze aanwijzingen over hoe je je spullen moet bewaren. Zij is zelf organizer, en ik moet zeggen dat ik van deze aanwijzingen pas echt plezier kreeg.

 

Ik heb zelf niet voor alle mijn spullen laden, maar planken. Dat maakt het al weer anders.

Het goed opruimen brengt een gevoel van geluk met zich mee. Als je klaar bent, heb je duidelijk het gevoel dat de dingen zijn zoals ze moeten zijn in je huis. 

Wow! Zo heb ik het ook precies (nee hoor).

Enfin: u raadt het al: ik ben ook begonnen met 'declutter-en'. En inderdaad, alleen van het opruimen zelf wordt een mens al gelukkig. Ik doe mijn sokken nu ook niet meer in een drol' , ik vouw ze netjes op, zodat ze kunnen blijven ademen. 

Dit noem ik gemakshalve maar even 'een drol'. Zo moet het dus niet!

Zo wel! Ik vond het leuke, dat ik nu precies kon zien hoeveel panties, sokjes enzovoorts ik heb!

Dit helpt echt, als je, zoals ik, dingen moeilijk weg kunt gooien.

Mijn linnenkast is hogeschool-netjes, mijn schoenen, shirts, bloesjes en jasjes hangen met een nette tussenruimte in de kast. Ik heb de vuilniszakken niet geteld, maar het waren er veel. 

Hang je spullen van zwaar en donker naar licht.

Ik ben nu met de schuur bezig, want dat moet gezegd: het lukt mij ook niet om de aanbevolen volgorde aan te houden. Dat hoeft ook niet, vind ik: iedereen is zijn eigen opruim-goeroe. Maar zeker is dat ik aangestoken ben door deze twee boeken, en dat het me plezier geeft én een opgeruimd gemoed!

Zo zien de schetsjes in het boek eruit. 

Pak je koffer op dezelfde nette wijze in.

Doe iets leuks met de dingen die je mooi vindt en graag wilt zien. (Dit plaatje geldt niet voor mij als 'mooi', maar ik snap de bedoeling.)  

Je kunt je versierselen natuurlijk ook Kondo-Marie neerzetten, zie boven en onder. 

En je eten serveren.... 

Je beha's niet zo bewaren....

.... maar zo.

Aan mijn boeken durf ik nog niet te denken....

Dit is de Japanse dame.

Tja....

.... een beetje wel, ja. Hoewel dit ook waar is:

Grapje, van Stefan Verwey