maandag 26 april 2021

Het werk van Käthe Kollwitz - W. Jos. de Gruyter, 1932

Boekomslag
Geschenk van Marjanne, uit de kelder van haar appartementencomplex. Van een overleden fan van Kollwitz. Mooi papier, mooie letter, wees Marjanne mij op. Ik vond het ook een mooie inleiding, van die meneer W. Jos. de Gruyter. 

GRUYTER, Josyah Willem de (1899-1979)
De Gruyter is een interessante man, kunstcriticus en museumdirecteur, onder andere van het Groninger Museum. Hij bracht aldaar  de Ploeg sterk onder de aandacht. Zie de KNAW voor zijn leven en werk. 
Käthe Kollwitz in 1935, vóór een zelfportret. 
Zie voor een mooie online biografie het Käthe Kollwitzmuseum Keulen.

Ik kende Käthe Kollwitz van onze reisjes naar België en Berlijn. 
In België staat het ontroerende standbeeld van het Treurende Ouderpaar, in Diksmuide, op het soldatenkerkhof van de Eerste Wereldoorlog. Het is het uitermate trieste kerkhof van de Duitsers, waar ook Käthes zoon Peter begraven ligt. Hij kwam om, hij had gevochten als mortiersoldaat. 
Treurend ouderpaar, West-Vlaanderen
Het grafkruis van Peter Kollwitz in het In Flanders Fields Museum; Yper. 
Oorlogskerkhof te Vladslo, met de Duitse graven. Hier staat het treurende ouderpaar. Het is nabij Diskmuide, waar Peter Kollwitz sneuvelde in 1914
Peter Kollwitz, 1896 1914. Stierf bij een poging de IJzer over te steken. 
Beeld van Käthe Kollwitz aan de Tiergarten in Berlijn: moeder met gestorven kind, Pieta. In de Neue Wache. 
Interieur van de Neue Wache, 
met een vergrote kopie van het sculptuur Moeder met haar dode zoon onder de oculus. Het beeld staat zo aan de elementen bloot en wordt centraal belicht.

Eveneen  terzijde: de naam Neue Wache komt slaat op de oorspronkelijke functie van het gebouwn namelijk het  wachthuis voor de troepen van de kroonprins van Pruisen, Frederik Willem III.
Na de Duitse eenwording werd de Neue Wache in 1993 opnieuw ingericht. Ditmaal werd het gebouw opgedragen als 'Centrale gedenkplaats van de Bondsrepubliek Duitsland voor de slachtoffers van oorlog en tirannie.'
Ook Berlijn heeft een KOLLWITZ MUSEUM.  

Terug naar het mooie boek van De Gruyter. 
Houtsnede, Ter herinnering aan Karl Liebknecht, 1919-1920.
Boven en onder: Houtsnedes, Oorlog, Weduwe.
Bovenste drie houtsnedes neem ik op, omdat die reproducties uit het boek gehaald zijn. Welke van de twee weduwen-prenten kon ik niet nagaan. 
Duidelijk aan deze beelden wordt wel, dat Kollwitz 'sombere dingen' maakte, zoals schoonzus Trudy het verwoordde. 
Inderdaad leefde zij mee met de gebeurtenissen en omstandigheden van de mensen die leden. Op de eerste plaats was dat de oorlog, die haar haar eigen zoon ontnam, 
De oorlog was ook thema in haar etsen en tekeningen over de Boerenopstand. Ik geef deze als voorbeeld:  
Uit: "De Boerenopstand", 1902-1908. De uitbarsting. 
Ik citeer van de site van het Keulse Kollwit-museum: "dass der große deutsche Bauernkrieg von 1524/25 für das liberal-sozialistische Umfeld von Käthe Kollwitz keine weit entlegene Vergangenheit bedeutet, sondern Aktualität besitzt."
Haar medeleven met de arme mensen valt ook af te lezen aan de etsenccyclus De Wevers.  
Uit  de cyclus De Wevers koos ik deze ontroerende Arbeidersvrouw, 1903. 
Kollwitz portretteerde veel kinderen, moeders met kinderen, en veel over de dood. Vat ik haar samen, dan noem ik haar gepassioneerde betrokkenheid, een zuiver sociaal rechtvaardigheidsgevoel. Uitgedrukt met grote eenvoud, die indringend werkt. 
Een van de Kollwitz-biografieën. Ik voeg ook nog een mooie paper toe met een helder, kort overzicht van haar leven, met foto's. Zie Universiteit Leuven, pdf.
Enkele boeken over haar. Ook zijn haaar Dagboeken uitgegeven. 

Standbeeld van Käthe Kollwitz in Berlijn, op het Kathe Kollwitzplein. We hebben daar koffie gedronken, in 2016. Een "Parijs' pleintje in Berlijn, heel leuk!
Mutter mit Zwillingen (1927/1937) voor het Käthe Kollwitz Museum, Berlijn
Onder en boven de indrukwekkende Pieta, Moeder met dood kind. Van verschillend perspectief, zie boven bij Neue Wache, Berlijn. 

Mutter mit zwei Kinder (1937/1951) in Berlijn Prenzlauer Berg
Het moet nog even worden vermeld dat Käthe twee zoons had. Peter werd niet ouder dan 18; de andere zoon heette Hans. 
Vooraanzicht Käthe Kollwitz op het naar haar genoemde pleintje. Gezicht ontroert me zeer. 
Ik kon hier haast niet wegkomen, destijds. Zó mooi!
Nog even over de auteur van dit boek, W. Jos. de Gruyter: hij heeft onder anderen ook geschreven over Floris Verster. Met Verster voel ik ook een bijzondere band, vanwege schoonzus Trudy. 
Dit doek hing een paar jaar geleden op de tentoonstelling SPIEGEL VAN DE ZIEL, in Laren. 
Avond te Warmond, 1894, Floris Verster. 
Tot slot een heel kort YT-filmpje, met de meest relevante informatie. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten