dinsdag 10 september 2019

The longest day, Darryl F. Zanuck en anderen, 1962.

Filmposter
Film over de landing van de Geallieerde troepen op de kust van Normandië, op 6 juni 1944. Het betreft de eerste 24 uur van Operatie Overlord, de invasie van de geallieerden in het door Duitsland overheerste Europa. 
De naam D-Day is een algemene codenaam voor 'dag dat een operatie plaats gaat vinden.' De namen decision-day' of 'disembarkment-day zijn verzinsels achteraf. 
De film volgt vrij nauwkeurig het boek met dezelfde titel van Cornelius Ryan, uit 1959.
 
Twee verschillende uitgaven van het boek. 
Uit Wikipedia:
Ryan interviewde talloze soldaten, officieren en burgers van de verschillende landen die actief bij de dag betrokken waren, las oorlogsdagboeken en officiële gevechtsverslagen. Vervolgens schreef hij de tekst waarbij hij vooral het menselijk aspect van de oorlog laat zien. Het resultaat werd in 1959 gepubliceerd en was gelijk een succes.

Producent Darryl F. Zanuck was zeer geïnteresseerd in het boek, omdat hij graag een oorlogsfilm wilde maken die afweek van de traditionele oorlogsfilm uit Hollywood; geen heroïsche heldendaden, maar het verhaal van de gewone soldaten en officieren. Zanuck onderhandelde met Ryan en kocht de filmrechten voor 175.000 dollar. Het totale budget zou oplopen tot 10 miljoen dollar. Om te voorkomen dat de film niet zou aanslaan probeerde Zanuck zoveel mogelijk sterren in te huren voor de verschillende rollen, veteranen als Robert Mitchum en John Wayne, maar ook tienersterren als Fabian en Paul Anka voor de jonge generatie bioscoopgangers. Al die sterren ondergroeven tegelijk het idee om ‘’The Longest Day’’ te zien als docudrama.
Darryl F. Zanuck, 1902-1979, hier in 1940.  De studio 20th Century Fox was bijna failliet gegaan aan de film Cleopatra;  Zanuck nam de regie over, en met  het enorme succes van The Longest Day redde hij Fox van de financiële ondergang.  
Zanuck gold als een van de machtigste personen van het Hollywoodstudiosysteem, die als uitzondering direct bijdroeg aan de inhoud van films. Zanuck was de oprichter van Twentieth Century Pictures en was lange tijd de baas van Twentieth Century-Fox.
D-day aanvalsroutes naar Normandië
Inhoud van de film: 
Eerst volgen we de landing van de Britse en Amerikaanse parachutisteneenheden en van de troepen die worden vervoerd in zweefvliegtuigen, genaamd Airspeed Horsa Gliders. Hoogtepunten zijn de landing van Amerikanen in St. Mère-Ëglise en de overval van Britse eenheden op een strategisch belangrijke brug. Als de dag aanbreekt gaan de geallieerden aan land op de verschillende stranden. Veel aandacht is er voor de landing van Franse vrije troepen bij Ouistreham, de bestorming van de rots van Pointe du Hoc door de Amerikaanse Rangers en de slachting op het strand met de codenaam Omaha, waar de 1e en 29e Amerikaanse infanteriedivisie landden. De film eindigt met een collage van beelden waarin we zien dat de geallieerden de verschillende bruggenhoofden consolideren.
Richard Todd. 1919-2009; acteur.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende Todd in het Britse leger. Hij behoorde tot de 6e Luchtlandingsdivisie en was een van de eerste Britse officieren die in Normandië gedropt werden op D-Day. Zijn troepen speelden een belangrijke rol bij de verdediging van de Pegasusbrug. In de film vertolkte Todd de rol van John Howard, die destijds de aanval op de Pegasusbrug leidde.
In het midden weer Richard Todd, als John Howard. 
Pegasus Bridge, 9 June 1944; Horsa gliders (zweefvliegtuigen) op de achtergrond, waar ze waren geland. Nabij Caen. 
'Hold until relieved.' 
Een heel mooi stuk in de film. 
De echte groep rond de Pegasusbrug. Precies in het midden John Howard. Rondom hem "D"Company's snipers. Copyright: John Howard.

Britse pathfinders van 22nd Independent Parachute Company synchroniseren hun horloges voor een Armstrong Whitworth Albemarle. In dit geval voor het droppen van parachutisten voor operatie Tonga (voor landing bij Pegasusbrug). 
Het succes van de film hing mede af van de vele beroemde acteurs die meededen. Hieronder John Wayne, wat mij betreft een vreselijke man. Elke acteur ontving een bedrag van $ 25.000,--, Wayne deed het voor niet minder dan $ 250.000,-- . Zijn manier van acteren staat me tegen - ook nog eens. 
John Wayne als Lt. Col. Benjamin Vandervoort
Benjamin H. Vandervoort, de echte; 1917-1990
Amerikaanse Luchtlandingen in Normandië.
Vandervoort was gepromoveerd tot luitenant-kolonel op 1 juni 1944, Hij was 'Commanding Officer' van het tweede bataljon '505th PIR' tijdens de luchtlandingen in Normandie. Vandervoort leidde zijn bataljon bij de verdediging van de stad Sainte-Mère-Église op 6 juni, ondanks een gebroken enkel bij de landing. 
Kerktoren bij Sainte-Mère-Église; Monument ter herdenking aan John Steele, zie hieronder. St. Mere Eglise was ondanks de hardnekkige geruchten niet het eerste dorp dat door de Geallieerden werd bevrijd.
John Steele; bleef als parachutist aan de toren van de kerk in St. Mere Eglise hangen.
Dit beeld komt in de (zwartwit)-film, niet voor. Toch wel interessant: het is een foto van het dorp La Roche-Guyon. Ryans boek begint daar. Veldmaarschalk Erwin Rommel - die wel voorkomt in de film - leider van Leger groep B had zijn hoofdkwartier hier in het kasteel; het behoorde oorspronkelijk toen aan Hertog de La Rochefoucauld.
Een prachtige, uitgebreide fotoreportage van de film is te vinden op de site STRIJDBEWIJS. Ik geef daarvan maar één voorbeeld:
Sergeant Kaffeeklatsch (Gert Froebe)
krijgt over enkele ogenblikken de schrik van zijn leven
Boek en film geven geen droog feitenmateriaal, maar allerlei groepen mensen spelen erin mee, Amerikaanse, Britse, Franse en Duitse officieren, soldaten en burgers. Het boek leest soms als een roman, het zijn verhalen over mensen..
Er zijn ook onjuistheden in de film: zo wordt de rol van de Canadezen helemaal niet vermeld.
Ryan verrichtte, zoals al vermeld, heel veel onderzoek juist door dagboeken te raadplegen, interviews te houden et cetera.
Het boek is in drie delen verdeeld: deel I is het wachten, deel 2 de nacht, en deel 3 de dag.
Afgezien van Ryan werkten er verschillende scenaristen mee aan het scenario. Romain Gary, James Jones, David Pursall en Jack Seddon leverden allemaal een bijdrage, terwijl ook Zanuck zich er intensief mee bemoeide. Zanuck en Ryan hadden een hekel aan elkaar, coproducent Elmo Williams moest voortdurend tussen beide mannen bemiddelen en de vrede bewaren. Een groot aantal militaire adviseurs werd aangetrokken om de film en het scenario zo goed mogelijk te maken. De meeste van deze adviseurs hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog gediend en sommigen worden door acteurs in de film verbeeld. Aan Duitse kant waren de adviseurs: Günther Blumentritt (ex-generaal Duitse Wehrmacht), Max Pemsel (ex-generaal Duitse Wehrmacht), Werner Pluskat (voormalig officier Wehrmacht), Lucie Rommel (weduwe van Veldmaarschalk Rommel) en Josef Priller (piloot bij de Luftwaffe). Voor de Franse inbreng werden Philippe Kiefer (ex-aanvoerder van de Franse commando’s) en Pierre Koenig (ex-commandant Vrije Fransen) geconsulteerd, terwijl James Gavin (Amerikaans generaal) de Amerikanen vertegenwoordigde. De Britse kant van de zaak werd toegelicht door de voormalige Britse generaal Frederick Morgan, Lord Lovat (commandant Britse commando’s) en John Howard (ex-majoor Britse paratroepen).
Vernietigde Duitse voertuigen kort na D-Day

Amerikaanse soldaten van de USS Samuel Chaseverlaten de landingsboot op Omaha Beach op 6 juni 1944
Norman Cota, leider van de tweede ronde op Omaha Beach. Gespeeld door Robert Mitchum. 
Brigadegeneraal Norman Cota, gespeeld door Robert Mitchum.
Operatie Overlord was de mééromvattende naam voor de bevrijdingsoorlog van de Geallieerden; die eindigde officieel met de inname van Parijs. 
Casino bij Ouiestreham uit de film.
Ouistreham was het meest oostelijke landingsstrand tijdens de landing in Normandië. Het monument op het strand (zie foto hieronder) herdenkt de Fransman Philippe Kieffer die zijn troepen leidde bij de aanval op Ouistreham op 6 juni 1944.
Monument voor het commando Philippe Kieffer op het strand van Ouistreham
Christian Marquand speelt Philippe Kieffer in de film
De echte Philippe Kieffer, Frans officier en politicus. 
De landingen op Utah Beach, geleid door Theodore Roosevelt (in de film gespeeld door Henry Fonda)
Henry Fonda, als Theodore Roosevelt.
Detailkaart landing Utah Beach. 
Amerikaanse rangers beklimmen de klif Pointe du Hoc na bombardementen
Pointe du Hoc tegenwoordig. 
Ik vind en vond het een geweldige film! Ik heb hem al talloze malen gezien, en hij blijft indrukwekkend. Ik vond het leuk nu wat filmbeelden náast beelden uit de werkelijkheid neer te zetten. Ik heb geen volledigheid nagestreefd. 
Ik zou nog graag een keer van mijn leven naar Normandië willen gaan, om de gevechtsplaatsen met eigen ogen te zien. 
Trailer, 6 minuten 18 seconden. 
De  muziek (mars, fluitend door mannen) werd gecomponeerd door: Paul Anka, Maurice Jarre, Mitch Miller.
De film werd vooral zo beroemd door de medewerking van vele grootheden: buiten de al genoemde onder anderen nog Sean Connery, Paul Anka en Richard Burton. 
Daarnaast trof mij het meespelen van enkele veteranen, waaronder de bovenvermelde Richard Todd. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten