Actuele Nederlandse uitgave (2018), vertaald door Peter Verstegen.
Shakespeare schreef het in 1603 of 1604
Een prachtige Ave Maria, gezongen door Maria Callas, uit de opera van Verdi, Otello. Desdemona zingt.
Ton en ik volgden de cursus Shakespeares tijdloze tragedies, van de Vrije Academie, door Liesje Schreuders, in het voorjaar van 2024. De cursus werd gegeven in Utrecht.
Enkele dagen na de voltooide cursus kreeg Ton een ernstig herseninfarct. Daardoor ben ik er totnogtoe niet aan toegekomen om een verslag te schrijven.
Het gebeurde maakt ook dat ik met bijzondere gevoelens terugkijk op de cursus, bij voorbeeld op onze wandeling ernaartoe door de stad. Het was een van onze laatste uitjes, een van onze laatste intellectuele bezigheden ook. Doordat Ton volledig afasie heeft, zal elke volgende cursus nooit meer dezelfde impact hebben.
Desondanks...:
Othello hoort bij de zogenaamde problem plays. Bij dit type spel horen ook Shakespeares Merchant of Venice - waarin het antisemitisme thema is - en The Taming of the Shrew, met als thema misogynie, vrouwenhaat.
In Othello is het grote thema: rassendiscriminatie. En natuurlijk om jaloezie: 'the greeneyed monster'. 
Portret van Ira Aldridge als Othello, geschilderd circa 1848.
Aldridge was een der eerste zwarte Amerikaanse acteurs. Aldridge was vooral bekend om zijn Shakespeare-rollen.
Over de vertolkers van Othello, zwart én wit, kom ik nog te spreken.
De hoofdlijn van het stuk draait om Jago, Desdemone en Othello.
Jago, vaandrig in het leger onder aanvoering van generaal Othello, is woedend dat hij niet in aanmerking komt voor promotie en smeedt een plan om wraak te nemen op zijn generaal: Othello, de Moor van Venetië. Jago manipuleert Othello door hem te laten geloven dat zijn vrouw Desdemona ontrouw is, wat Othello's jaloezie aanwakkert. Othello laat zich door jaloezie verteren, vermoordt Desdemona en pleegt vervolgens zelfmoord.
Kenneth Branagh als Jago.
Het gaat bij Shakespeare natuurlijk heel erg om de karakters. Over Jago vond ik dit:
"Jago is charming, clever, and funny, and great company, and right at the center of the military community on Cyprus, where the army has been sent to deter the Turks from an attack on Venice. He lends a sympathetic ear to everyone as they pour out their problems to him and solicit his help.What they don’t know is that he is actually the cause of their problems and that the more information they give him, the more ammunition they are supplying him with to be used against them.
The character qualities listed above are all fake. He is, in fact, hypocritical, manipulative, cruel, unsympathetic, vicious, and, in fact, murderous."
Sonya Yoncheva as Desdemona
En over Desdemona vond ik dit:
"It is difficult to assess Desdemona’s character as Shakespeare presents her as just about a perfect human being. She is, of course, a woman in the position of almost all Elizabethan women – the possession of her father until ownership is passed to another man in marriage. However, she shows a strong independent streak in choosing to defy her powerful father and marry where her heart is rather than where her father’s economic interest lies.
Her speech to the Council shows strength and determination, common sense, and commitment. In her marriage, her vow to honour her husband through thick and thin is carried out to the very end. In spite of that, she is basically innocent and unaware of the dangers of life. She is far too trusting and thus partly responsible for her fate.
She is inevitably a victim of her times, times in which, regardless of her courage and independent spirit, she is destroyed by the men around her."
Othello is the main character in Shakespeare’s play Othello. He’s a Christian Moor and the general of the armies of Venice. He’s in a position of power, but his racial background is something that consistently sets him apart from those around him. Additionally, Shakespeare imbued Othello with contrasting features. He’s a strong and skilled fighter, and an eloquent speaker, and a loving partner (at least for a time).
His characteristics, role in society, and relationships with those around him, unfortunately, make it easy for Iago (generally considered to be the true villain of Othello) to manipulate him. Othello eases away from his role as “hero” as Iago poisons his mind against his true love, Desdemona. His eloquence and thoughtfulness fall away, and his jealousy and rage take over. The heart of the play revolves around Iago’s deceit and his manipulation of Othello.
Her speech to the Council shows strength and determination, common sense, and commitment. In her marriage, her vow to honour her husband through thick and thin is carried out to the very end. In spite of that, she is basically innocent and unaware of the dangers of life. She is far too trusting and thus partly responsible for her fate.
She is inevitably a victim of her times, times in which, regardless of her courage and independent spirit, she is destroyed by the men around her."
Laurence Fishburn as Othello… but is he a villain?
En wat kunnen we zeggen over de hoofdfiguur, Othello?Othello is the main character in Shakespeare’s play Othello. He’s a Christian Moor and the general of the armies of Venice. He’s in a position of power, but his racial background is something that consistently sets him apart from those around him. Additionally, Shakespeare imbued Othello with contrasting features. He’s a strong and skilled fighter, and an eloquent speaker, and a loving partner (at least for a time).
His characteristics, role in society, and relationships with those around him, unfortunately, make it easy for Iago (generally considered to be the true villain of Othello) to manipulate him. Othello eases away from his role as “hero” as Iago poisons his mind against his true love, Desdemona. His eloquence and thoughtfulness fall away, and his jealousy and rage take over. The heart of the play revolves around Iago’s deceit and his manipulation of Othello.
Karakterbeschrijvingen van Jago, Desdemona en Othello haalde ik van DEZE SITE
Het stuk heeft trouwens veel meer personages, die laat ik buiten beschouwing.
Lijdt Othello aan seksuele jaloezie, Jago lijdt weer aan een ander soort jaloezie, hij meent dat hij recht had op de promotie in het leger, die nu aan Cassio te beurt is gevallen. Cassio werd tot luitenant bevorderd.
Jago is een schurk, maar wel een van de interessantste schurken - aldus docent Liesje. Hij plant ook een val voor Othello, omdat hij hem, 'De Moor', haat. Die haat is gestoeld op ras en kleur. Huidskleur speelde toen een rol, en nu weer. Othello is een hooggeplaatste generaal in Venetië. Én hij is een Moor, Arabisch. Huidskleur heeft een sociale connotatie.
Naast jaloezie is manipulatie een thema. Jago manipuleert Cassio, door hem dronken te voeren. Daardoor komt Cassio in een straatgevecht terecht, waarna Othello hem, een getrouwe, ontslaat. Dan adviseert Jago hem excuses te gaan maken bij Desdemona, die hem belooft te helpen.
Jago misbrukt dat dan weer door te zorgen dat Othello dat samenzijn ziet, en in jaloezie ontbrandt.
Helaas leidt dit tot feminiscide uxoricide: de vrouw wordt vermoord door haar partner.
De historische context is ook interessant. Waar komt Othello vandaan?
Columbus had Amerika al ontdekt.
Vikingen ook daar geweest. De wereld was sterk vergroot, een bron van avontuur en van rijkdom. Imperia werden opgebouwd.
Rassendiscriminatie bestond toen ook al, net zo goed als het heden ten dage nog bestaat. Even een zijpaadje: Zelfs de onkreukbare Desdemona getuigt van discirminatie. Zo beweert ze: For example, while striving to confront Othello’s suspicions, she could not come up with anything better than the suggestion that her husband was naturally predisposed towards anger and distrust by virtue of his racial affiliation: “You Moors are of so hot a nature that every little trifle moves you to anger and revenge” (Shakespeare Act IV, Scene I).
Othello was, volgens A.C. Bradley (1904) 'the most painfully, exciting and the most terrible.
Shakespeare Tragedy.
Het werd niet als een gewone tragedie ervaren, want het stuk wekte hele hevige reacties bij het publiek.
De zogenaamde vierde wand wordt voortdurend doorbroken. De weerzin tegen wat daar gebeurt, gaat heel diep.
Patrick Hogan beweert zelfs, dat de discriminatie door witten de kijk van zwarten op henzelf heeft beïnvloed. waardoor zij nu ook zelf met minachting, haat en wanhoop naar zichzelf kijken.
To ver in de 20e eeuw werd de rol van Othello meestal door een witte man gespeeld, die dan zwart gemaakt was. Eigenlijk verschrikkelijk! Zwarte mannen werden zelfs niet goed genoeg geacht om de rol te spelen! Zie ook de volgende foto's:
Laurence Olivier speelde Othello nog in 1965;
Hier speelt Orson Welles Othello, in de film Othello.
1952.
Placido Domingo speelde Othello in 1979,
Metropolitan Opera production in New York.
poster
Laurence Olivier als Othello en Maggie Smith als Desdemona in de film Othello van 1965.
Beeld: Cinetext Bildarchiv/Warner Bros/Allstar
In 1965 was Laurence Olivier een topacteur, en werd zijn rol zeer hoog gewaardeerd. Nu, zo veel jaar later, wordt er min of meer met afgrijzen naar gekeken, omdat de 'zwartgemaakte acteur' juist alle raciale stereotypen gebruikte. 'Olivier's Othello was always a racially offensive anachronism', schreef The Guardian in 2024.
'Grotesque', zo herinnerde de recensent Geoffrey Wheatcroft zich Olivier in die rol.
'Grotesque', zo herinnerde de recensent Geoffrey Wheatcroft zich Olivier in die rol.
'Blackface' was de benaming voor een witte die de rol van een zwarte speelde in de slavernijtijd in Amerika. De rollen stonden bol van de stereotypen. Dit werkte door!
Whitewashing was een term van latere datum, die gebruikt werd om aan te tonen dat zwarten geen kansen kregen voor de rollen die toch werkelijk door hen gespeeld moesten worden.
De rol van Laurence Olivier als Othello kwam in een tijd dat whitewashing eigenlijk al aan het verdwijnen was.
Betrof dit alles de uitvoering van het stuk, de historische context is ook belangrijk voor de inhoud van het stuk, Dat speelt zich namelijk af tegen de achtergrond van de Ottomaans-Venetiaanse oorlogen in de late 16e eeuw. Specifiek gaat het over de oorlog om Cyprus, een Venetiaans eiland dat in 1570 door de Ottomanen werd aangevallen en een jaar later werd veroverd. Deze gebeurtenissen vormden een belangrijke inspiratiebron voor het stuk, dat zich deels op Cyprus afspeelt.
Slag bij Lepanto, 1571.
In deze strijd op zee werd behaalden de Ottomanen de overwinning.
Toch stopte deze strijd verdere expansie van de Ottomanen in de Middellandse Zee, waardoor de westerse dominantie behouden bleef. Het vertrouwen in het Westen groeide dat de Turken, voorheen onstuitbaar, verslagen konden worden.
Venetië was grote belanghebber bij de strijd tegen de Ottomanen, samen met de Kerk, Spanje en andere landen. Er waren grote handelsbelangen. Er was een lange periode van intense vijandigheid tussen de Republiek Venetië en het Ottomaanse Rijk.
Wat een moeilijk rol vervulde Othello dan!
De oorlog om Cyprus:
De val van Cyprus in 1571 - een overwinning voor de Turken - was een grote klap voor Venetië en een belangrijke gebeurtenis in de regio. Dit conflict vormt de achtergrond van het stuk.
De positie van Othello:
Othello is een zwarte Venetiaanse generaal! Dat was een in die tijd ongebruikelijke situatie, en leidde tot vooroordelen en discriminatie.
De oorlog om Cyprus:
De val van Cyprus in 1571 - een overwinning voor de Turken - was een grote klap voor Venetië en een belangrijke gebeurtenis in de regio. Dit conflict vormt de achtergrond van het stuk.
De positie van Othello:
Othello is een zwarte Venetiaanse generaal! Dat was een in die tijd ongebruikelijke situatie, en leidde tot vooroordelen en discriminatie.
De Renaissance:
Het stuk werd geschreven tijdens de Engelse Renaissance, een periode van culturele en intellectuele vernieuwing. Denk ook aan de grotere contacten wereldwijd, die uitwisseling op gebied van handel, kunst en wetenschap bevorderde.
De positie van vrouwen:
In de tijd van Shakespeare hadden vrouwen beperkte rechten en werden ze geacht gehoorzaam en kuis te zijn.
Militaire cultuur:
Othello's status als generaal is cruciaal voor het verhaal en benadrukt de waarde die in die tijd aan militaire bekwaamheid werd gehecht. Othello dankte dit aan zijn talenten!
Religie en moraal:
Het stuk verkent thema's als christelijke moraal, zonde en vergeving.
Kolonialisme en ontdekkingsreizen:
De Renaissance was ook een tijd van kolonisatie en ontdekkingsreizen, wat invloed had op de manier waarop mensen naar andere culturen keken.
De historische context helpt om de personages, hun motivaties en de thema's van het stuk beter te begrijpen.
Een zeer informatieve site over Othello en andere Shakespeare-drama's, ook met citaten is hier te vinden: ZIE DEZE LINK .
De belangrijkste bron voor Othello is een novelle uit een Italiaans prozawerk, de novellebundel Hecathommithi van Giovanni Battista Giraldi ("Cinzio") uit 1565, het verhaal van een niet bij name genoemde Moor en Disdemona. Aan het oorspronkelijke verhaal van Cinzio voegde Shakespeare een aantal eigen 'ingrediënten' toe zoals de naam Othello, de jaloerse Rodrigo die naar Desdemona's hand dingt, en Brabantio, de woeste, door verdriet overmande vader van Desdemona. Het meest memorabele personage dat hij schiep was echter Jago, die hij van een onbetekenende schavuit in een gewetenloze schurk omtoverde.
De belangrijkste bron voor Othello is een novelle uit een Italiaans prozawerk, de novellebundel Hecathommithi van Giovanni Battista Giraldi ("Cinzio") uit 1565, het verhaal van een niet bij name genoemde Moor en Disdemona. Aan het oorspronkelijke verhaal van Cinzio voegde Shakespeare een aantal eigen 'ingrediënten' toe zoals de naam Othello, de jaloerse Rodrigo die naar Desdemona's hand dingt, en Brabantio, de woeste, door verdriet overmande vader van Desdemona. Het meest memorabele personage dat hij schiep was echter Jago, die hij van een onbetekenende schavuit in een gewetenloze schurk omtoverde.
Titelpagina uit 1630.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten