Hockney's Eye, Teylers Museum, expositie 2022.

Zelfportret David Hockney.

Foto van de schilder in 2017.

Hockney werd geboren in 1937.

Viewers looking at a ready-made, with skull and mirrors. 2018.

De afbeelding is opgebouwd uit honderden foto's met elk hun eigen perspectief. Het had op ons een verbluffend effect. 

De expositie als geheel viel ons wat tegen. Er werd veel aandacht geschonken aan de wis- of natuurkundige uitleg van lijnenspel en perspectief. Hockney werkt, werkte ook veel met spiegels of andere instrumenten. Ik voor mij haak af als ik dat eerst moet begrijpen. 

Ik heb wat neergezet om een indruk vast te kunnen houden. 

Zelfportret Christiaan Andriessen, met camera obscura. 

Dit schilderijtje trof me. Andriessen was een Amsterdamse tekenaar, die leefde van 1775-1846. Vermoedelijk gebruikte hij de camera obscura bij het maken van zijn tekeningen. 

Het hangt hier, omdat Hockney ook belangstelling heeft voor vroegere kunstwerken, waarop/-mee/-in meetinstrumenten werd gebruikt of getoond. 

Een kleine uitweiding over Andriessen: 

Er bleek in 2008 een expositie van zijn werk te zien te zijn geweest in het Amsterdams archief. Gemist, helaas! Er bestaat wel een boek met tekeningen van hem:  

De wereld van Christiaan Andriessen. Zijn vader Jurriaan tekende ook zo mooi! Christiaan verluchtigde zijn dagboek met zijn tekeningen.

Dürer was een andere artiest die gebruik maakte van instrumenten om te tekeningen in goed perspectief. 

De afbeelding komt uit zijn boek Underweysung der Messung. 1525. We zien rechts de kunstenaar die naar zijn object kijkt door een raam met lijnen. Dit moest het juist tekenen ondersteunen. Wel moest het oog dan steeds op de centrale plaats blijven. 

In één van de zalen van het Teylers Museum hing net zo'n perspectiefraam: 

Misschien wat moeilijk te zien, de lijntjes van dit historisch hulpmiddel.

Annunciatie; variatie door Hockney op dit thema van Fra Angelico, Renaissance. 

Fra Angelico, 1395-1455

Annunciatie, Florence. 

Pieter Saenredam 1597-1665;

interieur Grote of Sint Bavokerk, Haarlem. 

Mooie lijnen, maar heeft niet één verdwijnpunt gekozen, aldus de toelichting. Waardoor het zou zijn alsof je de kerk door een groothoeklens ziet. 

‘12 Portraits after Ingres in a Uniform Style’ (1999-2000). Potlood, kleurpotlood en gouache op papier, waarbij een camera lucida is gebruikt. © David Hockney

Deze serie van twaalf portretten (1999-2000), wordt een van de hoogtepunten van de expositie Hockney’s Eye genoemd. Ze is gemaakt met behulp van een camera lucida. Met dit optische instrument, gepatenteerd in 1806, kan de werkelijkheid tamelijk gemakkelijk, bijna fotorealistisch op doek of papier worden over- of nagetekend. Het blikveld is echter maar klein, waardoor soms opnieuw moet worden ‘gefocust’ – vandaar dus die machtig grote suppoostenhanden.

Camera lucida (circa 1860) uit Teylers Museum. 

Nogmaals de portretten.

Meindert Hobbema, laantje in Middelharnis, 1689.

Hockney goochelt met het perspectief, en maakt er dit van. 

Tot slot: onder en boven Grand Canyon; boven met de schaduw van de kunstenaar erop. 

2017; Hockney schilderde de Grand Canyon talloze malen.

Trailer Expositie