donderdag 29 september 2022

Gräns, Ali Abbasi, 2018.

Filmposter
Zweden/Denemarken 2018. Drama van Ali Abbasi. Met o.a. Eero Milonoff en Eva Melander.
Deze film was de keuze van Zomergast Raven van Dorst.
Raven van Dorst, geboren 1984. 
(Foto: DWDD - DWDD, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=65433279)
Wat indruk op mij maakte in het interview met Raven, was haar verhaal over haar bezoek aan een gynaecoloog. 'Zo, dat is de eerste keer dat ik een hermafrodiet zie,' zei de man. Het was een afschuwelijke ervaring voor haar, en ik begrijp dat helemaal.
Haar keuzefilm liet zien hoe mensen die buiten het normale vallen leven en ervaren. 
Vore en Tina; de twee hoofdpersonen met een neanderthaler-achtig uiterlijk. Ze wijken in allerlei opzichten af van 'het normale': Tina heeft onder andere een bijzonder reukvermogen, en een bijzonder contact met de natuur.
Het vreemde bij Vore gaat nog veel verder, zoals gaandeweg blijkt in de film.
De film is btw gebaseerd op het boek Gräns door
John Ajvide Lindqvist. Hier de auteur in 2017.
Ik begon de film volkomen argeloos te bekijken. Wel was er al een klein stukje tijdens het marathon-interview te zien geweest, dus dat het 'vreemd' zou zijn wist ik al. 
Het klinkt achteraf naïef, maar ik begon met te denken dat het verhaal en de personages 'echt' waren. Ik nam aan dat er mensen bestonden zoals in deze film voorkwamen, met dat neanderthaler-achtige uiterlijk. Dat ze nog bepaalde kwaliteiten hadden - angst, schaamte, woede kunnen ruiken - nam ik ook aan. Ik kon immers zien dat Tina, de vrouwelijke hoofdrol, dicht bij de natuur stond. 
In dit stadium ontroerde de film mij bijzonder. Het probleem 'hermafrodiet', maar meer in het algemeen gesproken: 'anders zijn' werd aangrijpend uitgebeeld. De liefde tussen Tina en Vore was ook mooi uitgebeeld, hun seks was heel expliciet, maar ontroerde vooral. 
Tina is douanebeambte. Ze controleert mensen aan de grens. In het bos merkt ze veel meer op dan gewone mensen doen. 
Dan ontmoet Tina een man van haar eigen soort: Vore. Er ontwikkelt zich uiteraard een liefdesband tussen deze twee gelijken.
Tina werkt haar Roland, die misbruik maakt van haar goedheid, de deur uit. Roland eruit, Vore erin. 
De relatie van Tina met haar 'geliefde' Roland laat onderdrukking zien, ook ontroerend en echt... Kinderporno speelt een rol... Allemaal onderwerpen die me serieus aanspraken. Voeg daar nog bij hoe ouders/pleegouders hun bijzondere kind niet aanvaarden, en laten opereren. Raven van Dorst vertelde juist, dat ze dat slecht vond.
Maar buiten al 'dat echte, authentieke' gebeurt er nog zo veel meer, hetgeen een beetje afdoet aan de schoonheid van de film.
Zo blijkt Vore blijkt regelmatig 'kinderen' te baren, 'hijsijts' noemt hij het. Die bewaart hij in een doos in de ijskast, voert ze met maden en wormen. Hij weet dat hij en Tina trollen zijn, geen mensen. Hij is uit op wraak voor alles wat de gewone mensen hem in het leven hebben aangedaan, onder andere het wegsnijden van de staart. Zo komt het verhaal terecht in een phantasy-wereld. Natuurlijk waren ook de trollen, het bijzondere reukvermogen en de speciale band met de natuur al niet echt... als het daarbij gebleven was, was het een mooi vehikel geworden voor de speciale problematiek van 'andere mensen'. 
Maar nu krijgen we te maken met Vore, die zijn hijsijts gebruikt om baby's te kidnappen - voor de porno-industrie! -  en om te ruilen van zijn kleine hijsijts-monstertjes. Er ontstaat een conflict tussen Tina en Vore, omdat zij helemaal niet voelt voor geweld jegens andere mensen, Vore wil dat juist wel, uit wraak. 
En dus loopt de liefdesband toch stuk. 
Wel komt ze uiteindelijk los van haar vader, die haar vader helemaal niet is, die zijn schuld erkent. 
De film eindigt met een doos met een hijsijt, toegestuurd vanuit Finland, waar méér trollen wonen. 
Vore heeft zelfmoord gepleegd. 
Tina hier aan het werk bij de grens. De titel van de film slaat overigens ook wel op een ándere grens: de grens die Vore overschrijdt, als hij de gewone mensen wil laten boeten voor wat hm is aangedaan. Die grens gaat Tina niet over. 
Trailer.
Het is nog wel even buitengewoon interessant te zien, hoe de hoofdrolspelers er in werkelijkheid uitzien: hier Eva Milander, alias Tina...
De grime moet uren gekost hebben!
En hier Eero Milonoff, alias Vore. 
Ten slotte regisseur Ali Abassi, van Iraanse afkomst. 

zaterdag 17 september 2022

Tampopo, Juzo Itami, 1985.

 
Poster
Tampopo is een Japanse komedie van Juzo Itami. Met allemaal spelers die ik uiteraard niet ken, toch maar even een paar noemen: Tsutomu Yamazaki (de hoofdrol), Nobuko Miyamoto, Kôji Yakusho, 
De film kreeg een goede pers mee in de VPRO-gids, wij werden zeker niet teleurgesteld. 
Dit is de hoofdpersoon, een vrouw die een eigen 'ramen-bar' wil openen. Ramen staat voor varkensrollade, zo heb ik dat uit de film kunnen opmaken. 
Hier zit ze te smullen met één van de personen die ze onderweg op haar tocht ontmoet. Ze moet gaan concurreren met een bestaande bar, en allerlei obstakels overwinnen. Maar de grootste moeilijkheid is zo lekker mogelijk te koken!
Intussen gaat de film vooral over eten, en hoe er gegeten wordt! Keurige dames, die wel als het ware in koor zitten te slurpen! Soms totaal absurd: Een man die zich verslikt wordt met een stofzuiger van de obstructie in zijn keelgat verlost.... Een moeder die van haar sterfbed opstaat om nog een keer te koken...
Het plaatje hierboven is ook raar: twee geliefden die al zoenend een ei uitwisselen. Vies, maar ook wel weer grappig. Zo is de hele film wel grappig, want er wordt naar hartenlust geslurpt en schaamteloos genoten!
Onze vrouwelijke hoofdpersoon verzamelt zo'n vijf mannen om zich heen, die allemaal hun inbreng hebben in het perfectioneren van haar ramen. Deze man hierboven is de belangrijkste, de knapste ook. 
Hier gaat ze met hem uit, ze is voor hem 'op zijn Frans' gekleed. Meestal zien we haar in keuken-tenue, dus hier is ze heel anders. 
Er lijkt een liefde tussen hen te ontstaan. De film is daar niet expliciet over. Maar aan het eind zien we een zogende baby aan de borst. We zien de vrouw niet in het gezicht, maar het zou 'haar' heel goed kunnen zijn. Dan moet hij wel de vader zijn, daar zijn wel een paar aanwijzingen voor, maar heet expliciet is dat ook niet!
Hier staat ze achter haar bar, en kijkt verwachtingsvol hoe de mannen reageren op haar schotel. 
En de missie is voltooid, als ze alle vijf de kom aan de mond zetten om alle bouillon van de ramen op te drinken!
Hierna volgt alleen nog de zogende baby. 
Zo hebben we veel plezier tijdens het eten en de bereiding ervan meegemaakt. 
De geliefde vertrekt trouwens, dat was het verhaaltje niet... 
Trailer
NB: Ik lees net dat 'ramen' 'noedels' betekent.
Onder het kijken had ik totaal geen gevoel ervoor dat de film al zo oud was!

vrijdag 16 september 2022

Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, 2017; Martin McDonagh.

Filmposter
Misdaaddrama uit 2017geschreven, geregisseerd door Martin McDonagh, met in de hoofdrol Frances McDormand (geboren 1957) als een vrouw uit Missouri die drie billboards langs de weg huurt om aandacht te vragen voor de onopgeloste verkrachting en moord van haar dochter.
Regisseur Martin McDonagh, 2012.
Geboren 1970.
Frances McDormand is natuurlijk bekend van de prachtige film Fargo, van de gebroeders Cohen - 1996. 
Poster Fargo.
Frances McDormand was in Fargo de zwangere rechercheur die een stelletje criminelen onschadelijk maakte. 
De VPRO-gids meldde dat deze film, Three Billboards, in de traditie van de broers Cohen waren. Dat was een stevige zet in de richting van 'kijken!' voor mij - en ik werd helemaal niet teleurgesteld. 
Dit zijn de drie billboards uit de titel: er staat achtereenvolgens: 
Raped while dying;
And still no arrests?
How come, chief Willoughby?
Drie schandelijke zinnen, een enorme aanklacht, die schreeuwt om een oplossing. 
Maar de hele stad is kwaad op de moeder Mildred Hayes, van het verkrachte en vermoorde meisje Angela Hayes. Niemand lijkt achter haar te staan. Later op een paar uitzonderingen na, maar die lopen ook gevaar door de enorme haat tegen Mildred. Want Willoughby lijdt aan kanker, en nog erger: de voornaamste politieman Jason Dixon, is een racist en grote gemenerik. De politie, luidt Mildreds commentaar - en we zien dat ook gebeuren - is meer bezig zwarten te pakken, dan deze grote misdaad op te lossen. 
Hier zien we Jason en Mildred bij elkaar. Hij voortdurend dreigend, zij onwrikbaar vast in haar overtuiging om de waarheid boven tafel te krijgen. 
Hier Mildred met Willoughby.
Het is ontzettend genieten met Frances McDormand, haar gezicht spreekt boekdelen. Ze laat zich door niets of niemand intimideren, hoewel de pogingen daartoe véél zijn:
Willoughby is daarin nog de mildste. Jason Dixon is vreselijk.
De film is avontuurlijk en spannend. Maar hij is tegelijk humoristisch, heeft diepgang door de behandelde problematiek, en eindigt ook nog eens met een flinke scheut optimisme: zo is Dixon bekeerd, eigenlijk door een brief van Willoughby, die hem schreef vóórdat hij een einde aan zijn leven maakte.
Er zit ontwikkeling in de film, dat is interessant. 
Met allerlei spannende plotwendingen. 

Deze foto is ook zo veelzeggend: de dwerg helpt Mildred in haar strijd tegen de politie, en vóór het rechercheren naar haar dochter. Hij dringt aan op een etentje. Dat moet onderbroken worden. En hoe graag je misschien ook zou willen dat Mildred iets met hem begon, het loopt op een debacle uit. Kon ook niet uitblijven.
Trailer

woensdag 14 september 2022

Virtuozen en Braveriken vervolg; Willem Woestenburg, augustus 2022.

Chopin Etude Op. 10 No. 9 Ritta Bardakjian
"De etudes van Chopin zijn niet programmatisch: geen uitbeelding, geen verhaal. Het is abstracte muziek. Vaak heeft men niet de indruk naar een etude te luisteren, zoals bv. bij opus 25 nr.7. Steeds gaat het louter om de muzikale expressie." (Woestenburg)
Daniil Trifonov - Chopin Etude Op. 25 No. 7
"Een verwante passage vinden we in etude opus 10 nr. 9 in f mineur. Het middendeel kent ook hier een sterke stijging, de akkoorden zijn sterk dissonant, ritmisch treedt een versnelling op en tenslotte is steeds de botsing tussen de c in de bas en de des in de bovenstem te horen. Ook lopen onder- en bovenstem niet synchroon: in de laatste maten van deze passage moeten vijf (boven) tegen zes (onder) worden gespeeld: polyritmiek." (Woestenburg)
Hardy Rittner speelt de Mazurka Op. 6 No. 2 in Cis-mineur, van Frédéric Chopin.
MUSIK MERAN - 04.12.2018, Kursaal
"Sommige mazurka’s kennen slechts symmetrische structuren zoals in opus 6 nr.2 in cis mineur. Alle frasen zijn 4/8 –matig, hetgeen het werk een aanzienlijke voorspelbaarheid geeft. Hier blijven we dus dicht bij de oorspronkelijke dans die om symmetrie vraagt." (Woestenburg)
Janina Fialkowska | Frédéric Chopin: 3 Mazurkas, Op. 50, No. 3
"Een meer complexe bouw is te vinden in opus 50 nr.3, ook in cis mineur.
Het eerste gedeelte van deze mazurka heeft direct een andere bouw dan die in de voorgaande. Daarna zijn symmetrische en asymmetrische structuren te horen waarna in de slotfase de frasenbouw zijn grootste complexiteit bereikt met ingewikkelde harmonieën. Over een langere passage heerst stijging met een chromatische bovenstem (halve afstanden). Een typisch voorbeeld van de Romantische stijl. Hier zijn we ver verwijderd van de oorspronkelijke dans!"

0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0


Bij verschillende belangrijke componisten speelt in de jaren 1830 en - 40 literatuur een inspirerende rol. Liszt begint dan met het schrijven van zijn “Années de Pèlerinage” waarvan de eerste twee delen zich in resp. Zwitserland en Italië afspelen. 
In het eerste deel gaan citaten vooraf van Byron, Sénancour en Schiller. Alle citaten hebben betrekking of op de natuur, of op existentiële vragen als: Wie ben ik, Waarom ben ik, etc. De meest uitgebreide compositie in dit deel is “Vallée d’Obermann”.
Luisa Splett plays Franz Liszt: Vallée d'Obermann

Aan de muziek voorafgaand twee citaten, de ene van Byron:  

 Could I embody and unbosom now 
That which is most within me - could I wreak
My thoughts upon expression, and thus throw
Soul, heart, mind, passions, feelings, strong or weak,
All that I would have sought, and all I seek,
Bear, know, feel, and yet breathe—into one word, 
And that one word were Lightning, I would speak;
But as it is, I live and die unheard,
With a most voiceless thought, sheathing it as a sword.
George Gordon Byron, 1788-1824.
Romantisch dichter,
Mijn vertaling: 
"Zou ik nu kunnen belichamen en ontboezemen 
Wat het meest in mij is - zou ik lucht kunnen geven aan 
Mijn gedachten in expressie, en zo kunnen uitstorten
Ziel, hart, geest, hartstochten, gevoelens, sterk of zwak,
Al wat ik ooit heb willen zoeken, en alles wat ik zoek,
Draag, weet, voel, en toch adem geef - in één woord, 
En dat ene woord zou Bliksem zijn, ik zou spreken;
Maar zoals het er voorstaat, leef en sterf ik ongehoord,
Met een volkomen stemloze gedachte, die ik in de schede steek als een zwaard."

Het tweede citaat is bij Lettre 4, Obermann, van Étienne Pivert de Sénancour:

"Que veux-je ? que suis-je ? que demander à la nature...? 
Toute cause est invisible, toute fin trompeuse; 
toute forme change, toute durée s'épuise... 
Je sens, j'existe pour me consumer en désirs indomptables, pour m'abreuver de la séduction d'un monde fantastique, pour rester atterré de sa voluptueuse erreur."
Étienne Jean-Baptiste Pivert de Senancour, 1770-1846; 
Frans schrijver, vooral bekend van de roman Obermann.

"Wat wil ik? Wat ben ik? Wat te vragen van de natuur...?
Elke oorzaak is onzichtbaar, elk einde bedrieglijk; 
elke vorm verandert, elke duur raakt op... 
Ik voel, ik besta om mezelf te verteren in ontembare verlangens, 
om te drinken van de verleiding van een fantastische wereld, 
om verbijsterd te blijven door zijn wulpse misvatting."

0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0

Om samenhang te creëren bij dit uitgebreidere werk past Liszt de “thematische transformatie” toe: een thematisch uitgangspunt keert verschillende malen in de loop van het stuk terug maar met wijzigingen in bv. de melodie, het ritme, de harmonieën, de maatsoort. Vormideeën uit de klassieke periode zijn hier over boord gezet. Kenmerkend zijn ook de recitatieven, blijkbaar als het summum van expressiviteit beschouwd.
(Recitatief: verhalend gedeelte van een opera of oratorium. De recitatieven verbinden de meer op de muziek gerichte gedeelten en vertellen een belangrijk deel van het verhaal - AdW.)

Een ander voorbeeld van het streven naar eenheid en samenhang is te vinden in de nocturne opus 48 nr. 1 in c mineur van Fr. Chopin.
Nocturne 48 in C mineur, F. chopin, door Arthur Rubinstein. 
Zoals vaak is de grote vorm van dit werk driedelig: A - B - A’
In het aanvankelijk trage middendeel B treedt plotseling een snel motief op. Geleidelijk wordt dit motief verlengd tot de snelle beweging continu is en deze beweging gecombineerd wordt met het oorspronkelijke A gedeelte.
Wat Woestenburg hier vertelt, is heel mooi te volgen met de bladmuziek van het YouTube-filmpje erbij!

0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0

Literatuur vormt dikwijls een inspiratiebron, zoals al gezien in het voorbeeld van Liszt. Ook bij Robert Schumann is dit prominent het geval. Hij laat zich graag inspireren door de jurist, criticus, componist en schrijver (!!) E.T.A. Hoffmann, zoals in de “Phantasiestücke” opus 12.
Rüdiger Safranski is een van de grootste biografen van onze tijd. E.T.A. Hoffmann. Het leven van een sceptische fantast is zijn eerste biografie, verschenen in 1984 en nu voor het eerst vertaald in het Nederlands. Het achttiende-eeuwse Duitse genie Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1822) was schrijver, jurist, componist, dirigent en tekenaar. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste auteurs van de Romantiek. In Nederland is hij vooral bekend om zijn invloed op Gerard Reve, Louis Couperus en Simon Vestdijk. Zijn vaak sinistere werk inspireerde ook Edgar Allan Poe en Tsjaikovski. Safranski geeft een compleet en levendig beeld van dit wonderkind en veelzijdig kunstenaar.
Uitgave van de verhalen die ETA Hoffmann in 1814 plotseling beroemd maakten. Gebruikt dus door Schumann.
Uit Schumanns Fantasiestücke:
Des Abends, in D-majeur, " Sehr innig zu spielen": introductie Eusebius.
In dit stuk van WIKIPEDIA wordt uitgelegd hoe Schumann de Fantasiestücke van Hoffmann gebruikte. Het gaat om de twee polen in Schumanns eigen karakter, Eusebius en Florestan. Eusebius is de dromerige Schumann, Florestan dat deel van zijn ik die zich overgeeft aan passies en genoegens. 
Met muziekfragmenten die het vertelde illustreren. 

Ook in “Carnaval” opus 9 werd Schumann geïnspireerd door Hoffmann. In Papillons opus 2 liet hij zich inspireren door Jean Paul (Richter).
Jean Paul, pseudoniem van Johann Paul Friedrich Richter; 1763-1825. Duits pedagoog en schrijver. Oefende invloed uit op de muziek, onder andere op die van Schumann. 
Jean Paul en Hoffmann beiden verzetten zich tegen de klassieke idealen als evenwicht en redelijkheid zoals bv. bij Goethe.
Carnaval bestaat uit 20 voor het merendeel korte stukken en heeft als subtitel: “Scènes mignonnes sur quatre notes”: beeldige, beeldende taferelen over vier noten. Deze vier noten zijn ontleend aan de naam Ernestine von Fricken uit het plaatsje ASCH. Ofwel de noten A-Es-C-B waarmee bv. het derde deel “Arlequin” begint. Ook duikt de naam SCHumAnn op. Florestan en Eusebius zijn uitbeeldingen van de hartstochtelijke en de zachtaardige melancholieke kanten van Schumanns karakter. Chopin en Paganini zijn van de partij evenals Chiarina, Schumanns latere echtgenote.
[Ik heb dit stuk nog niet nagezocht op YouTube.] 

Curieus is dat volgens de pianist en componist Ignaz Moscheles de titels pas na het componeren werden gegeven.
Nieuw is dat Schumann een “Album für die Jugend” componeert, een ondenkbaar iets bij Beethoven en Schubert.
Het eerste stukje heb ik zelf ook geleerd op de piano.....
Uit: Album für die Jugend, Schumann.
Uit Wikipedia: 
In 1848 componeerde Schumann voor zijn kinderen Album für die Jugend. Het betreft een verzameling van 48 pianostukjes van eenvoudig tot zeer moeilijk.

Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy, 1809-1847.
Van Felix Mendelssohn zijn de 48 “Lieder ohne Worte” wel het bekendst. Doorgaans zijn ze zeer pianistisch geschreven: souplesse dient te overheersen bij het spelen. Vaak klinkt een lyrische melodie met heldere, vaak voorspelbare harmonieën. Een zekere sentimentaliteit ontbreekt doorgaans niet. Een mooi voorbeeld is opus 19 nr. 1, alom bekend. Geschreven in een 3-delige vorm waarbij het middendeel quasi improvisatorisch voortborduurt op het eerste gedeelte met als hoogtepunt een klein recitatief. Zelden treden in deze muziek de grote spanningen op zoals bij de eerdergenoemde componisten.
Lieder ohne Worte, opus 19 nr. 1; Mendelssohn
Men zou daarom kunnen stellen dat in deze muziek een zeker “Biedermeier-element" aanwezig is. 

Wikipedia, Biedermeier: 
De biedermeier was een reactie op de overladen empirestijl met zijn militaire, op de Romeinen geïnspireerde ornamenten. Na een revolutie en twee decennia oorlog verlangde men naar huiselijkheid, vriendelijke vormen en nationale ornamenten. Borduurwerk werd uitgevoerd in petit point met bijvoorbeeld lieflijke bloemmotieven.
Waar in de empirestijl zwaarden werden gebruikt, ziet men in de biedermeier zwanen of een harp. Lichte houtsoorten komen in de plaats van verguldsel. Ook in de literatuur en de muziek treden gezelligheid en gevoel in de plaats van de heroïek en de grote gebaren van classisisme en de 18e-eeuwse romantiek.
Franz Schubert is de bekendste componist van de Biedermeier cultuurstroming. 
Biedermeier borduurwerk in petit point, gebruikt op een stoel, ca. 1710
Dezelfde elementen zijn bv. ook bij Schubert, bv. in de “12 Ländler”, en bij Chopin, bv. in de eenvoudigere walsen, te vinden. Symmetrie, eenvoudige harmonieën en het vermijden van dat wat onrust oproept zijn kenmerkend.
12 Ländler, Schubert, door Alfred Brendel. Meestal bekend onder de titel Duitse Dansen. 

In de aanloop vanuit de klassieke periode naar de Romantiek zijn interessante pioniers te vinden. Bij leven soms hoog geschat, daarna soms onterecht in de vergetelheid geraakt. Enige pioniers:

Jan Ladislav Dussek.
Jan Ladislav Dussek, Tsjechisch componist; 1760 – 1812
Beluister bij voorbeeld het middendeel van de sonate opus 77 en merk op hoezeer geanticipeerd wordt op de latere stijl van Chopin.
Edward Neeman plays Piano Sonata in F minor (Op. 77) by Dussek
Een andere componist die hier vermeld moet worden is John Field, een Iers pianist en componist. Schepper van de nocturne.
Ook: Johann Nepomuk Hummel. Hummel stond in hoog aanzien tijdens zijn leven als dirigent, pianist, componist en pedagoog. Hij is ten onrechte naar de achtergrond verdwenen. Beluister zijn sonate in fis mineur opus 81, met name het middendeel.
Constance Keene speelt Hummel. Het genoemde middendeel van deze Sonate Opus 81 begint op 7min. 52 sec. 
Tenslotte……

Deze periode kent een sterke opkomst van de burgerklasse waarbij muziek in het algemeen en pianospel in het bijzonder een belangrijk geacht onderdeel van de opvoeding werd. Hierbij aansluitend wordt een nieuw genre gecreëerd: de etude voor kinderen en amateurs. Enerzijds zijn er de typisch technische etudes zoals bv. de “Ecole du Mécanisme” van Jean Baptiste Duvernoy en de al meer muzikale “Etudes enfantines” van Henri Lemoine. Van hoog niveau zijn de etudes van de Hongaar Stephen Heller die anticiperen op de “ Lieder ohne Worte” van Mendelssohn. In contrast hiermee is de figuur Carl Czerny niet weg te denken als veelschrijver van technische etudes. Al deze genoemde etudes worden nog steeds intensief gebruikt!
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0

Tekst van de inhoud van de cursus Virtuozen en braveriken -ontwikkelingen in de pianomuziek van 1830-1850 -
Rond 1830 betreden drie virtuozen het muziekpodium: Chopin, Liszt en Paganini, ongehoorde virtuozen op de piano en de viool. De speeltechnieken ontwikkelen zich tot grote hoogte, een hoogte waaraan het publiek zich ademloos mag vergapen: de scheiding tussen amateur en virtuoos is een feit. De etude als muzikaal expressief medium doet zijn intrede, ver verheven boven de eerdere vaak dorre technische oefeningen. De piano neemt ook een voorname plaats in bij de 'Biedermeier'-cultuur: zingen en spelen rond het klavier zijn een geliefde bezigheid. En ook hier vinden we etudes die de amateur naar een hoger niveau moeten tillen: men worstelt zich door werken en werkjes van componisten als Heller, Lemoine, Duvernoy, etc. Gevestigde grote namen als Mendelssohn en Schumann schrijven soms muziek die daarbij aansluit. Nieuwe genres doen hun intrede: de ballade, het scherzo, het 'Phantasiestück', niet zelden door literatuur geïnspireerd. We maken een rondreis langs bekende en minder bekende componisten uit deze periode en bekijken of beluisteren eigenschappen van hun composities die deels live worden uitgevoerd.
o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o
Navraag bij Willem Woestenburg leerde, dat de term 'braveriken' in de titel van de cursus een tweeledige betekenis had: Ten eerste de toename van amateurs in de muziek. Vervolgens: 

'..... heb ik (Woestenburg) ook gedoeld op de aard van de composities. Om een voorbeeld te geven: in sommige werken van Chopin is de voorspelbaarheid aanzienlijk. Het betreft dan de lengte van de zinsbouw, de harmonie, de melodie etc. Ik spreek dan van een aanzienlijke braafheidsfactor. (nieuw woord in de Nederlandse taal) Denk bv. aan walsen. Ook bij Schumann en Mendelssohn kunnen we de polen grillige virtuositeit en conventie duidelijk aantreffen. NB: dit zegt weinig over de kwaliteit van de muziek……'

Ik hoop dat ik de terminologie iets heb verduidelijkt.

Met vriendelijke groet,

Willem Woestenburg. 

Willem Woestenburg, foto van DEZE SITE.