Prachtige, anderhalf uur durende documentaire over de Utrechtse serie-verkrachter Gerard T. De VPRO wijdde er in de gids ook een apart artikel aan.
Eigenlijk is de zaak van de serieverkrachter een illustratie van de morele en privacydilemma's rond DNA-onderzoek.
Ik herinner het me nog goed, hoe de Utrechtenaar in de negentiger jaren steeds toesloeg, en hoe bang vrouwen waren. De toenmalige vriendin van mijn zoon moest ook vaak door het park waar de man steeds zijn slachtoffers koos, we waren er geen van allen gerust op.
Protest van vrouwen destijds.
Geen vrouw of meisje ging nog alleen de straat op, liever deden ze dat . Er waren zogenaamde fiets-poolplaatsen, waar ze afspraken om samen te fietsen.
Hier politie-onderzoek bij zo'n poolplaats.
Het DNA-onderzoek was toen nog niet zo ver gevorderd als nu. Ook was het niet geoorloofd om van criminelen zomaar DNA af te nemen.
Dat leidde er toe, dat, hoeveel politie er ook op de zaak gezet werd, de dader niet gevonden werd.
In de negentiger jaren sloeg hij zes keer toe, met 'voltooide verkrachtingen'; 12 vrouwen deden aangifte van aanranding. Alles was in de buurt van de Uithof, nooit op de Uithof zelf. De man viel de vrouwen van achteren op de fiets aan, en sleurde ze dan mee de bosjes of het weiland in. Hij bedreigde ze altijd met een stanleymes. Hij was soms extreem gewelddadig.
Tekening, ik meen op de Nieuwe Revue.
Terwijl er dus DNA-materiaal (sperma) beschikbaar was, was er geen match, en het vele speurwerk leverde ook geen resultaat. De politie sloot het onderzoek rond het jaar 2000.
En in 2001 sloeg de man weer toe. Alsof hij op dit moment gewacht had!
Plaats van een van de delicten. De officieren van justitie bezochten deze plek om zich op de hoogte te stellen.
Het jongste slachtoffer was zestien jaar. Ze was aan een boom vastgebonden, en Gerard T. had haar na de verkrachting in de steek gelaten. Zij wist niet of ze nog gevonden zou worden (ze was onderkoeld); en of Gerard T. wellicht zelf nog zou terugkeren.
Een ander meisje vluchtte een sloot in. Ze kwam met kroos op haar hoofd aangifte doen.
Hier wordt een rechtbanktekening van hem gemaakt.
De omgeving
Zo eenzaam kun je daar in het donker rijden.
In 2001 was er een aanscherping gekomen in de wetgeving van DNA-onderzoek: de politie was vanaf toen gerechtigd om van elke crimineel DNA af te nemen. Het is net zo eenvoudig als de alcohol-blaastest: simpel wat wangslijm.
Dat Gerard T. opgepakt was - ik weet niet meer welk jaar; ik weet wel dat hij zich soms jaren achtereen koest hield - was een zaak van puur toeval: de politie had een lokfiets geplaatst, voor het opsporen van fietsendieven. Laat dat nou net vóór de flat van Gerard T. zijn geweest! En die stal hem....
Dit plaatje hoort niet bij het verhaal.
In het kader van de aangescherpte DNA-wet mocht er nu wel wangslijm afgenomen worden van T. En.... er was een match.
NB: Eerder was er een vraag naar (een deel van) de Utrechtse bevolking uitgegaan, om vrijwillig DNA af te staan. Ook aan T. werd die vraag gesteld. Er was zelfs een inspecteur bij hem thuis geweest, die niets verdachts aan de man bespeurde. Wel weigerde hij deel te nemen aan de test.
Onderzoek DNA-sporen
Zo kwam T - die intussen 51 was, een vriendin en een kind had - toch voor de rechtbank.
Rechtbanktekening
Hij is zo te vinden op internet. Ook zonder balkje.
Dit is de compositietekening uit zijn jongere jaren.
Er werden foto's getoond van de plaatsen van het delict.
Gerard T beriep zich gedurende de hele rechtszaak op zijn zwijgrecht. Dat was bijzonder vervelend, vooral natuurlijk voor de slachtoffers.
In de film werd zijn rol nagespeeld door een acteur, van wie we ook niet meer dan de armen, handen en buik zagen. 'Geen antwoord,' hoorden we hem steeds zeggen.
De rechters
In eerste instantie presenteerde hij zich met hoody; de rechter vroeg of hij die af wilde doen.
Zo dus.
We zagen een klein stukje van de verdediging: die beweerde, dat de lokfiets een oneigenlijk middel was geweest om T. te pakken te krijgen. Maar de politie hield vol dat het toeval was, en dat de fiets niet met opzet voor T.'s flat was gezet. Ze hadden T. niet eens in het vizier.
Maarten Krikke, advocaat Gerard T.
Van de 22 gevallen werd T. ten slotte slechts veroordeeld voor vier gevallen, waarvan allemaal bewezen was verklaard dat T. die gepleegd had.
Er werd goed uitgelegd, dat dat nog niet zomaar ging: maar samen met de getuigenverklaringen van de vrouwen was het DNA-materiaal voldoende.
Indrukwekkend was de voorbereiding van alle betrokkenen, officieren van justitie, rechercheurs..
Ook ging de filmmaker verder met zijn vragen: was het bijvoorbeeld mogelijk om met de hulp van DNA iemand gezicht helemaal te kennen? Mogelijk is het wel, maar het zou heel veel geld kosten, omdat het DNA op alle mogelijke plaatsen verspreid zit in het materiaal.
Jos Herberg, wetenschappelijk directeur DNanalysis Maastricht
Michael van Leent, Officier van justitie; een heel zorgvuldige man.
Daphne van Zwan, officier van justitie
Er werden ook zogenaamde profilers ingezet; hierboven het werk van een geografische profiler. Een psychologisch profiel moet leiden tot een soort karakterbeschrijving van de dader.
Christianne de Poot, bijzonder hoogleraar criminalisitiek VU. Over haar gaat het achtergrondartikel in de VPRO-gids van deze week.
Wim Perlot, chef team cold case.
Alex van Maanen, rechter. ondanks / dank zij zijn zwijgen kreeg T. de maximumstraf van zestien jaar. Ook in hoger beroep werd dit bevestigd.
Ik weet eigenlijk niet, of iemands zwijgen (en ook zijn weigering aan psychiatrisch onderzoek mee te werken) tot gevolg heeft, dat hij geen TBS kan krijgen.
Hoe dan ook vind ik het heel vervelend voor een goede rechtsgang als een crimineel zwijgt.
Nog een griezelig detail waar ik achter kwam toen ik me via internet nog verdiepte in de zaak: Gerard T. beweerde dat hij op de universiteit van Milton Keynes had gezeten. Daar is de Hazeley Academy. Maar dat kon niet waar zijn, want dat is een heel jonge universiteit.
Wel woonde in Milton Keynes de zogenaamde Fishermead Rapist, Richard L. Deze L. ging hetzelfde te werk als T.: op de fiets. Hij verkrachtte of randde maar liefst negentig vrouwen aan, en werd ook pas tien jaar later veroordeeld. Ook na een DNA-match.
Hans Pool, documentairemaker.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten