Dit, en onderstaand plaatje uit de film deed me erg denken aan Sorolla.
Visconti
Sorolla
Reden om deze filmklassieker nog een keer te bekijken.
De eerste keer dat ik hem zag was ook al vele jaren na datum van verschijnen. Ik had toen een cd-tje gekocht met de titel Tod in Venedig. Ik begreep niet waar die titel op sloeg, maar werd via een internetforum door vriendelijke mensen snel op de hoogte gebracht.
Het is dus dit verhaal: Thomas Mann schreef een roman onder deze titel, Luchino Visconti maakte er een film van. In plaats van een schrijver voerde Visconti een componist ten tonele. Deze man gaat voor gezondheidsredenen naar Venetië. Aldaar raakt hij gebiologeerd door een prachtige adolescent, die hij met de ogen volgt. Omgekeerd trouwens ook. De jongeman maakt deel uit van een Pools gezin, een mooie moeder, nog twee dochtertjes en een gouvernante. Zijn naam is Tadzio.
Tadzio met zijn moeder
Intussen blijkt er een cholera-epidemie in Venetië te zijn uitgebroken, waarvan de toeristen onkundig worden gehouden, zodat Venetië hun inkomsten maar kunnen blijven houden. Toch komt onze componist, Gustav Aschenbach, erachter. Hij wil meteen weg, maar door een fout met zijn bagage is hij gedwongen te blijven.
Hij brengt een bezoek aan de kapper, die zijn grijze haren en zijn snor verft, zodat hij weer op het liefdespad kan. We zien Gustav dan aan het strand, terwijl zijn mooie Tadzio 'afgedroogd' wordt door een grotere jongen. Als het gevecht teneinde is, loopt Tadzio de zee in. We zien beurtelings de jongen en de componist. Bij de oudere man loopt de verf uit zijn haren over zijn wangen,
de doodzieke Gustav met de verf uit zijn haren over zijn wang (Dirk Bogarde)
hij ziet er slecht uit, hij is stervende. De muziek die we al steeds hoorden in de film, het Adagietto van Mahlers vijfde symfonie, klinkt opnieuw. De dramatische lading is groot, bij het zien van de stervende Gustav. De jongen wijst naar de zon, de componist wijst naar de jongen in de zee. Hij valt voorover en sterft.
Hij wijst naar de mooie jongen in zee
Ik heb me afgevraagd of de blikken tussen de twee mannen homo-erotisch van aard waren. Ik vind het niet erg duidelijk, al gaan mijn 21e-eeuwse gedachten natuurlijk wel die kant uit. Ergens las ik een mooi commentaar (ik weetniet meer van wie) die vond dat het om de schoonheid ging, niet om homo-erotiek: Het zou in deze film gaan om the beauty that moved Dante to "...seek ultimate aesthetic catharsis in the distant figure of Beatrice."
Elders vond ik de fraaie opmerking, dat er plaatjes zijn die zó in het Louvre kunnen hangen, zo vol van schoonheid is deze film Ik kies ter illustratie daar zelf dan maar dit plaatje bij:
Tadzio, vertolkt door Björn Andrésen
Hetgeen me dan trouwens brengt op het lot van deze acteur, die dit over zichzelf zegt:
Andrésen op latere leeftijd.
Op de cover van dit boek van Germaine Greer werd Andrésens foto nog geplaatst; de acteur voelde zich er bijna door misbruikt. Zie the Guardian.
Trailer
Ik besluit met nog een paar extra plaatjes uit de film:
Aschenbach op reis, weg uit (of terug naar) Venetië
Tadzio
Een van de veelzeggende blikken
Dan nog over de 'vaders' van deze kunstwerken:
Boek van Thomas Mann; de eerste druk verscheen in 1912.
Luchino Visconti, 1906-1976
Thomas Mann, 1875-1955
Behalve het Adagietto uit de Vijfde van Mahler, klinkt er ook één keer het begin van een deel uit de derde symfonie van Mahler. Aangezien dat één van mijn lievelingsstukken van Mahler is, hier ook maar dat stukje (het is alleen het begin, prachtig!
Oh Mensch...! (Let ook op de donkere begintonen.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten