12 YEARS A SLAVE - Steve McQueen, 2013.

Hoes

Solomon Northup schreef rond 1850 het boek Twelve Years a slave, met een ghostwriter. Het werd een bestseller. Vele andere slaven schreven trouwens ook hun ervaringen op. Uiteindelijk leidde het boek van Harriet Beecher Stowe (voor zover ik weet geen ex-slaaf) Uncle Tom's Cabine tot de afschaffing van de slavernij. Niet onmiddellijk, er moest daarna nog steeds heel veel gebeuren. Tot ver in de twintigste eeuw, ik herinner me dat zwarten niet in het openbaar vervoer mochten zitten waar de blanken zaten; dat ze niet overal mochten studeren. En als ik het goed heb is er nu in Texas nog altijd veel racisme onder de autochtone bevolking.
Maar toch: er veranderde iets wezenlijks in de negentiende eeuw, met de Abolitie, de Afschaffing van de Slavernij. Ook in etappes overigens. Zo werd er eerst nog de zeer omstreden Fugitive Law aangenomen, die het wegloopslaven als Northup onmogelijk maakte te getuigen tegen hun bazen. Altijd gold de stem van de slavenhouders, niet die van de slaven. 
Twelve years a slave raakte in de 20e eeuw in de vergetelheid, maar is nu na al die jaren gebruikt voor deze film met dezelfde titel.
Vandaag zijn Ton en ik hem wezen kijken in Eye. Ik wist al dat het aanzien van alle ellende ons niet mee zou gaan vallen, en dat wás ook zo. Zoals Ton zei (die er wat ongelukkig bijhing in zijn stoel): 'Elke vijf minuten vindt er een gruweldaad plaats, een vreselijk pak slaag, of een geseling. Het is me te veel.' Ik doorstond het iets beter, tot aan het eind, maar dat komt straks.
Slaven hadden geen enkel recht, geen autonomie, ze waren bezit van de plantagehouder. Die kon zo irrationeel met zijn bezit omgaan als het hem in het hoofd opkwam. Irrationeel, hij zijn slaaf soms strafte terwijl hij toch de bevelen goed had opgevolgd. En omdat zijn woede  een slaaf zo maar het leven kon kosten, wat voor de slaveneigenaar een financiële strop was.
De film is ook zwaar aangezet met moeilijke, zielige muziek. Ik durf het bijna niet te zeggen, omdat het hier om zo'n teer onderwerp gaat. Het kan denk ik ook haast niet anders. - Maar ik had soms ook wel een 'too much'- gevoel.
Zoals altijd geeft  THE GUARDIAN een geweldige recensie te lezen. De recensente, Sarah Churchwell laat zich eigenlijk niet uit over de kwaliteit van de film, maar geeft veel achtergrondinformatie over dit stuk van de slavernij, in het bijzonder: gekidnapte slaven, die later zelf hun verhaal te boek stelden (of door middel van een ghostwriter te boek lieten stellen).
Het frappeerde me bij haar te lezen, dat slavenhouders liever niet hadden dat hun slaven leerden lezen en schrijven. Niet alleen was niet kunnen lezen of schrijven een bewijs van de lage rangorde van de slaven, wél kunnen lezen en schrijven kon wel eens leiden tot hun emancipatie. Hetgeen ten slotte ook is gebeurd.
Verder vermeldt ze, dat sommige slaven gewoon wit waren; waarom ze dan toch slaaf waren, viel niet uit te leggen.
Ik besluit met een paar foto's en de trailer uit de film. het verhaal van Solomon is in- en intreurig, zoals ook dat van zijn collega-slavin Patsey. De film laat ook zien, dat slaven zelf net zo honds konden worden als hun eigenaars: hoe konden ze ook anders.
Godzijdank komt déze slaaf na twaalf jaar vrij, dank zij het contact met een abolitionistisch denkende Canadees. Hij verlaat dan ook Patsey, die het geluk niet heeft dat hij zelf heeft.

Trailer

Vrouw van de plantagehouder met slavin

Platt (=Solomon, die zijn eigen naam niet mag gebruiken) met de godsdienstige, maar verschrikkelijke Epps.

Ford en Platt; Ford een plantagehouder van de humanere soort. Toch blijft zijn eigenbelang voor gaan.(Hoe kan het ook anders.)

Solomon beseft hier nog niet dat hij gekidnapt gaat worden. In werkelijkheid zou het wel eens zo geweest kunnen zijn, dat hij zelf deelnam aan een complot, om er zelf ook rijker van te worden. Zie The Guardian.

Patsey, die misbruikt wordt door haar baas; tegelijk wordt ze door haar bazin ervan  beschuldigd haar baas te verleiden. Wordt gruwelijk verkracht en gegeseld. Platt wordt medeplichtig.

Na een gelukkig periode bij een andere eigenaar keren de slaven weer terug bij Epps.

Chiwetel Ejiofor als Solomon

Brad Pitt is de Canadese abolitionist Bass die Solomon helpt bevrijden

Boekomslag

Solomon met vrouw en kinderen vóór zijn ontvoering.

Gruwelijk beeld van de veiling.

Verschrikkelijke opzichter. Het sadisme druipt er bij hem vanaf.

De regisseur, Steve McQueen; van hem besprak ik al Hunger. Zijn film Shame ga ik gauw zien.

 

Oh ja, ook nog een interessant gegeven uit The Guardian: in Gone with the Wind wordt een haast vrolijk beeld van de slavernij gegeven. Deze film is totaal anders, slavernij was in geen opzicht leuk of schilderachtig!

 

En dan ten slotte wat me toch aan het huilen bracht: bij de aftiteling werd verteld, dat Northup zijn ontvoerders voor het gerecht had gesleept; ook een van zijn bazen, als ik het me goed herinner. Maar deze mensen zijn nooit veroordeeld, omdat een zwarte niet tegen een blanke mocht getuigen...