De Spaanse Burgeroorlog - Hugh Thomas 1961 (2006)

Boekomslag  

In 2006, zeventig jaar na het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog, kwamen er drie boeken (opnieuw) uit: het onderhavige, van Hugh Thomas (oorspronkelijke druk 1961); een volledig herziene versie van het boek De strijd om Spanje, van Anthony Beevor, van 1982; en Een kleine geschiedenis van de Spaanse Burgeroorlog van Paul Preston van 1986.
Ik heb het eindelijk eens aangedurfd om Hugh Thomas te gaan lezen. Hij is eigenlijk nog steeds DE autoriteit, op het terrein van de Spaanse Burgeroorlog.
Maar wat een pil!

Ik deel de kritiek van de meeste niet-historici: je komt met dit boek óm in de details. Tegelijk maken die details het boek ook zo enorm waardevol. Als je heel precies wilt weten hoe de dingen gegaan zijn, bijvoorbeeld: welke mensen een rol in welke handeling, conflict of partij gespeeld hebben,

 

Primo de Rivera, dictator van 1923-1930 (mild) 

welke buitenlandse machten waar en wanneer met welke middelen zijn opgetreden; of: hoe is de slag bij Teruel verlopen; hoe zat het precies met de opstand in Asturië - dan moet je Thomas lezen.

Manuel Azaña, 1931-1933

Ik stel me voor, dat ik het boek nog wel eens zal openen als ik zo een soort onderwerp nog eens precies wil naslaan: hoe zat het met de mijnbouw, waar ging het goud heen; hoe is de strijd op zee verlopen; hoe zat het met de luchtmacht; welke rol speelde La Passionara; of de Baskische Bevrijdingsbeweging; wie waren Prieto; José Antonio Primo de Rivera; welke staatsgreep vond er ook weer vlak vóór het einde in 1939 plaats?.

Mijnwerkersopstand 1934 Asturië

Gelukkig heb ik de cursus De Spaanse Burgeroorlog op de Hogeschool voor Ouderen gevolgd, bij Koen Vossen. Ik zag dat die dit najaar opnieuw gegeven werd. Ik ken daardoor de hoofdzaken. Ik ken ook de hoofdrolspelers. Ik weet wat de diepste oorzaken zijn van de oorlog, en hoe de strijd in grote trekken verlopen is. Ik weet wat de nasleep van de oorlog was, en wat de gevolgen waren voor de internationale brigades. Ik weet hoe onrechtvaardig de Nederlandse vrijwilligers behandeld zijn, die hun staatsburgerschap verloren hadden. (Fanny Schoonheyt onder anderen  mocht niet meer terug naar Nederland.)

Boek van Yvonne Scholten

(Ik weet) Dat de internationale gemeenschap een non-interventieverdrag getekend had, waarvan Roosevelt later zei dat hij daar verkeerd aan had gedaan.

Ik was erg onder de indruk van het voorlaatste hoofdstuk, waarin Thomas zijn conclusies trekt. Terwijl het hele boek objectief ('droog' zou te veel gezegd zijn) weergeeft wat er is gebeurd, laat Thomas in deze conclusie goed zien wat de hele tragedie op menselijk gebied betekend heeft: Een explosie aan creativiteit om oude, onrechtvaardige toestanden in het land te veranderen, werd wreed om zeep geholpen. Hij somt het aantal slachtoffers op aan beide kanten. In wreedheden deden beide kanten niet voor elkaar onder. Wel is het zo, dat Franco nog zeer veel slachtoffers heeft gemaakt nadat de strijd allang beslecht was; van 1939 tot 1947.
Hier volgen enige hoofdrolspelers:

José Antonio Primo de Rivera, falangist, zoon van Miguel

Dolores Ibarruri, La Pasionaria (No pasaran!) 

Emilio Mola 1936, één van de vier opstandige generaals

 

Durruti, anarchist

Francisco Franco, de winnaar van de Spaanse Burgeroorlog 

Het nationalistische bewind werd na Franco's overwinning zeer snel erkend door de westerse wereld.
Zo'n 350.000 Spaanse mannen en vrouwen zaten gevangen in Frankrijk, van wie velen kort daarop naar Duitsland werden gestuurd om te werken of in vernietigingskampen eindigden. 500.000 ontkwamen naar Mexico. Veel gevangenen in Spanje werden geëxecuteerd - maar dat was al zo'n gewoonte!
Franco was nooit uit op een verzoening, hij wilde de totale overwinning, omdat het land gezuiverd moest zijn van marxisme, van alles wat niet 'puur Spaans'(= orthodox, pro-leger en  katholiek) was.
Een groot deel van de goudvoorraad was verdwenen naar Moskou; daarmee hadden de linksen de hulp bekostigd die ze van Rusland kregen..

Picasso's schilderij Guernica

Ruïne van Guernica.

Franco had overwonnen omdat hij aan zijn kant van de strijd eenheid had weten te brengen. Dat was precies wat de linksen, of beter: het Volksfront: de marxisten, de anarchisten en de socialisten niet lukte. Aan Franco's zijde stonden de Falange, de carlisten, de monarchisten, de katholieken (behalve de socialistisch-katholieken) en het rechtse deel van het leger.
Duitsland heeft zo geopereerd in Spanje, dat hun werk als een oefening voor de Tweede Wereldoorlog gezien kon worden.
Thomas geeft ook zijn visie op hoe de oorlog anders had kunnen verlopen. Bijvoorbeeld als Europa en Amerika wel ingegrepen hadden. Als er meer wapens via Frankrijk toegevoerd hadden kunnen worden.

Het resultaat van de oorlog in cijfers.

Pas na de gebeurtenissen in Tsjechoslovakije zag Engeland in, dat het met zijn vredelievende houding tegenover Hitler niets gewonnen had. Integendeel. Hadden ze dat ingezien toen de zaak in Spanje ontbrandde, dan was het eerste front wellicht dáár geweest. Dan was alles heel anders gelopen, zeer zeker gunstiger voor de linkerhelft van Spanje.

Hugh Thomas; gerenommeerd auteur.

Het is beslist interessant om de verschillende boekbeoordelingen naast elkaar te leggen. Thomas geldt over het algemeen als de meest gedetailleerde; Beevor die met de meeste militaire informatie. Volgens mijn zoon Job leest zijn boek als een trein.
Ik geef hier de recensies in het Historische Nieuwsblad, en het NRC, . De recensie van Trouw gaat vooral over de rol van Nederlandse oud-Spanjestrijders, en die van Histoforum ten slotte belicht ook het onderzoek dat Preston naar Franco deed.

Het is interessant te zien op YouTube, dat Thomas zichzelf meer als een onderzoeker van het 16e- eeuwse Spanje ziet, dan van het Spanje van de 2oe eeuw.In 2003, 2010 en 2011 verschenen drie delen van zijn trilogie daarover getiteld:

The Golden Age: The Spanish Empire of Charles V (2010) Deel van trilogie over Spaanse rijk.

The Golden Empire: Spain, Charles V, and the Creation of America (2011) Deel van trilogie over Spaanse rijk. Rivers of Gold (2003). Deel van trilogie over Spaanse rijk.

Hugh Thomas is van 1931, voluit is zijn naam en titel Baron Thomas van Swynnerton.

Stukje van een referaat over Spanje en Engeland binnen Europa. Leuk om Thomas even te horen.

  

Stukje uit Tierra de España van Joris Ivens; 1937.

De Caudillo aan het eind van zijn leven, 1975.

Voor wie  graag een volledig doch beknopt overzicht wil van deze verschrikkelijke oorlog, verwijs ik naar DEZE SITE.

Miguel Unamuno, rector van de universiteit van Salamanca.

Ik was erg onder de indruk van de tegenspraak die Unamuno gaf, toen de nationalisten het roer overnamen op zijn universiteit. Thomas citeert Unamuno op pagina 366: Dit (= het gebouw van de universiteit) is de tempel van het intellect. En daar ben ik de hogepriester. U bent degenen die deze heilige plaats profaneren. U zult winnen, want u beschikt over meer dan genoeg brute kracht. Maar overtuigen zult u niet. Want om te kunnen overtuigen moet u kunnen overreden. En om te overreden zou u nodig hebben wat u ontbreekt: redelijkheid en rechtvaardigheid in de strijd. Ik acht het nutteloos u op te roepen aan Spanje te denken. Dat heb ík gedaan.

Hij werd ontslagen, en stierf een poosje later, aan een gebroken hart. 'Beschaving, welsprekendheid en creativiteit zwichtten voor militarisme, propaganda en dood.' Aldus Thomas.

 

Er waren meer kunstenaars die een rol speelden in de Burgeroorlog:

Federico Garcia Lorca, 1936

Lorca werd in 1936 door de nationalisten vermoord, waarschijnlijk om zijn sociale sympathieën..

Van de bekende internationale brigades noem ik André Malraux, Orson Welles, Hemingway. Uit Nederland kwam o.a. Albert Helman, en de vader van Gerard Reve om te strijden. Feitelijk was het een strijd tegen het opkomende fascisme.   



 

Denk je sterk - Fred Sterk en Sjoerd Swaen, 2006.

Omslag

Al weer een niet zo recent boek. Een zelfhulpboek dit keer. Het thema 'je gevoel van eigenwaarde vergroten' blijft me boeien.

Ik kwam op dit boek door kennismaking met de site van de Hersenstichting. De Hersenstichting ken ik natuurlijk al langer van hun reclames op de radio. Maar nu twee van mijn naaste familieleden geconfronteerd zijn met een hersenbloeding, ben ik eens op hun site gaan snuffelen voor een nadere kennismaking.

Ik vond informatie die van nut kan zijn voor mijn familie, maar ook, heel andersoortige, voor mijzelf.

Denk je sterk is niet een boek dat je zomaar even in praktijk brengt. Ik althans niet. Daarvoor moet je jezelf voortdurend analyseren en een andere richting in praten. Ik vind het te lastig om dat zelf te doen. Ik heb mijn eigen methode.

Zo pik ik er wel iets uit op; iets dat me trof, namelijk het thema 'jezelf onvoorwaardelijk liefhebben'. Dus niet: 'ik voel me pas wat waard als anderen mij waardevol vinden'; of: 'als ik me eens een keer beter voel dan een ander'; of: 'als ik eerst maar eens dit-of-dat-klusje geklaard heb' - de lijst kan hier nog naar believen worden aangevuld. - Nee: ik hou van mijzelf ZONDER al die voorwaarden.

Dat vind ik iets om over na te denken.

Ik zeg niet, dat het boek onzin verkoopt, met al die oefeningen en opdrachten. Ik zeg alleen dat ik dat niet zomaar kan. (Ook niet wil, trouwens.)

De 'interne criticus' , degene die je eeuwig afkraakt of klein houdt, ken ik van mijzelf. Niet goed genoeg, vast niet. Wel in zoverre dat ik het opmerkelijk vind, dat zijn/haar commentaar altijd zo kort is, en in mijn geval, als tegen een kind gesproken. 'Stout' bijvoorbeeld, hoor ik hem/haar wel eens zeggen als ik er bij mijzelf uitlig. ;-)

Verder wordt er ook een hoofdstuk gewijd aan verslavingen, en aan het omgaan met kritiek. Allemaal wetenswaardig.

Ik vond ook nog dit Blog van de beide auteurs. Met oefeningen.

 

En een promotiefilmpje van een groepstraining die uitgaat van het boek. Filmpje geeft een heldere samenvatting.

Promotiefilmpje

Auteur Sterk  

Auteur Swaen

 

Antikanker - Dr. David Servan-Schreiber, 2007 (2008)

Omslag

Oorspronkelijke titel is Anticancer, geschreven door David Servan-Schreiber. Hij was  Fransman,   en vocht zelf tegen de kanker (hersentumor). Hij heeft  het niet gehaald, hij stierf in 2011. 'We weten niet hoe lang hij geleefd had als hij NIET al die moeite had gedaan,' las ik.  Bedoeld was: de moeite van: onderzoeken uitpluizen, therapieën op zichzelf toepassen, bewegen, dieet houden, positief denken, stress reduceren...
Hetzelfde verhaal geldt voor Wubbo Ockels, die vorige week overleed. Toevallig trof ik een herhaling van een interview op de televisie tussen hem en Ivo Niehe. Op die manier maakte ik kennis met het werk van Schreiber - die bij veel mensen al veel langer bekend is.
Ik was onder de indruk van de strijd van Ockels. Ik heb nog steeds het beeld van hem in gedachten, hoe hij zonder scrupules een ladder tegen de kadewand van de gracht voor zijn huis in het water pootte, en er met ontbloot bovenlijf, slippers aan de voeten en een korte broek aan, op afdaalde in het koude, bruinachtige water. Daar bleef hij hoe lang?? staan, zich ontspannend, en, naar hij zei, warm wordend. Op die manier hoopte hij zijn afweersysteem te versterken, zodat dat de kanker uit zijn  lichaam zou weten te werken.

                         Afdalen.....                                                             Ontspannen

Na alle strijd voelde Ockels zich meer mens, en dat is mooi. Hij was ook ontroerd, want hij wist al dat hij het niet ging redden. En sterven wilde hij helemaal niet, hij wilde leven.

Ontroering

Wat heeft hij veel gedaan voor ons, voor de aarde...

            Superbus, ontwerp Ockels                             

                     Vliegers; alternatief voor windmolens. Wordt verder ontwikkeld in Amerika.

Wubbo Ockels met zijn vrouw

Dochter van Ockels; met haar deed hij de koude-therapie van Wim Hof, alias de Iceman.

Ik ging Schreiber lezen omdat die een inspiratiebron voor Ockels was geweest. Ik las veel wat ik al wist: over voeding, beweging, stressfactoren. Ook eigenlijk wel logisch: Schreiber heeft meerdere bestsellers geschreven, en inzichten als die van hem druppelen ook zonder dat je zijn boeken leest wel door naar de gewone mensen... dus ook naar mij.

Nee, ik word er niet cynisch van dat ze het allebei niet gered hebben. Ooit zullen we hopelijk meer weten, zij hebben daar vast hun bijdrage aan geleverd. En ik, ik voel me gelukkig als ik gezond leef. De 'regels' volg ik intussen automatisch.
Die eerste bestseller van Schreiber moet ik nog eens te pakken zien te krijgen Uw brein als medicijn. Schreiber was hoogleraar psychiatrie, ik ben erg benieuwd naar wat hij te zeggen heeft.
Zijn officiële site (Engelstalig): http://www.instincttoheal.org/
Franstalige site: http://www.guerir.org/ .

De auteur.

Educatieve film over Schreiber.

 

 

 

 

Les Femmes du 6ème Étage - Philippe le Guay, 2011.

Hoes

Heerlijk ontspannende film, over een echtpaar met een Spaans diensmeisje. Deze Maria heeft haar kamer op de zesde etage van hetzelfde appartement als haar bazen, en die etage deelt ze met een zestal andere Spaanse dienstmeisjes. Het verhaal speelt in de zestiger jaren, toen veel vrouwen werk vonden in Frankrijk bij rijke Fransen.

Het rijke echtpaar

Maria doet wonderen in het huishouden, ze bereidt het eitje bij het ontbijt van haar baas precies zoals hij het graag hebben wil, werkt zich een slag in de rondte zonder dat dit haar uiterlijk of humeur aantast, en is ook nog eens niet op haar mondje gevallen tegenover de twee irritante zoontjes van het echtpaar.

De vreselijke zoontjes

Haar baas en zij worden verliefd op haar, hij op haar omdat ze zo levensecht is, zij op hem omdat hij zo gevoelig is voor alle noden van de Spaanse vriendinnen. Zo laat hij hun toilet repareren, zorgt dat een vrouw die geslagen wordt door haar man een ander huis krijgt, dat de post gewoon bezorgd wordt, en ga zo maar door.

Zijn vrouw verdenkt hem van overspel met een rijke cliënte (hij is belegger), en zet hem de deur uit. Tijdelijk bivakkeert hij op de zesde etage, waar hij ook een nacht met Maria doorbrengt.

De volgende dag is zij verdwenen. Zij is naar haar zoontje, die ze heeft moeten afstaan bij de geboorte (ongehuwde moeder). We zien hem drie jaar later terug, op zoek naar zijn Maria. Ze woont met haar zoon.... en een dochtertje. Monsieur Joubert is intussen gescheiden. Het laatste shot is alleen een blik tussen de geliefden onderling. 

Haar blik naar hem als hij bij haar huis opduikt 

Trailer

Pina: Tanzt, sonst sind wir verloren - Wim Wenders, 2011

Hoes

Pina Bausch stierf in 2009, terwijl Wim Wenders een documentaire over haar aan het maken was. De film kwam er toch, nu tot haar nagedachtenis, en dus ook anders van opzet.

Er worden heel veel dansstukken getoond, en daartussendoor spreken dansers hun herinneringen uit aan hun leidster en choreografe. Ik kende haar werk natuurlijk wel, Pina Bausch was heel bekend. Onder ander kende ik het Café Müller, met de 'stoelendans', de stoelen die om worden gegooid door de dansers om een (blinde?) vrouw doorgang te geven.

De film fascineerde, omdat Pina Bausch fascineert. Haar dansen zijn allemaal bijzondere manieren van bewegen, in bijzondere omgevingen en met bijzondere muziek. Hieronder wat foto's, die allemaal prachtig laten zien wat voor plezierige verrassingen voor het oog er allemaal zijn:

Gewoon met heel veel water op het toneel

Prachtig, deze buitenopname

 Ik denk dat dit uit de Sacre du Printemps was, er is een meisje uitgekozen dat geofferd gaat worden

Weer een verrassend decor

De dansen zijn vaak opvallende, markante bewegingen

Hier in Wuppertal, waar het danstheater zit; met hangende trein.

Grapje. Goed kijken,

Rots met water; in dit stuk wordt zelfs 'gezwommen'!

Ook weer zo mooi buiten gedanst!

Soms bizarre herhalingen, heel indrukwekkend.

 

Prachtig!

Twee maal de choreografe zelf. Broodmager! 

 Trailer

Nog een keer La Bausch soi-même en action.. 

De dansgroep 

Wim Wenders, die ik bewonder sinds Paris-Texas. Pina Bausch en hij waren al heel lang bevriend. In plaats van een film over en met haar, maakte hij na haar dood een film voor haar.