Guido van der Werve: Palpable Futility, Tentoonstelling Eye, 2022.

 

Poster Tentoonstelling Eye

Op de poster een afbeelding van Guido van der Werve, die Nocturne nummer 1 van Chopin speelt. Het is film Nummer Vier, Ik wil hier niet bij betrokken raken. Ik wil hier geen deel van uitmaken. Praat me eruit. De filmer zit op een drijvend vlot in een mistig meer. 

Ik kom erop terug.

Ik noem van deze mooie tentoonstelling maar een paar dingen:

Ik was zelf erg getroffen door het gebruik dat Van der Werve maakte van muziek. Zo stond ik naar de film Nummer twee te kijken, Alleen omdat ik hier sta, wil nog niet zeggen dat ik dat wil. In die film is de kunstenaar net geschept door een auto, en ligt dood/gewond, in elk geval roerloos, op straat. Een politiebusje arriveert en er stappen ballerina's uit, die gaan dansen. Er klinkt mooie muziek. Schoonheid vermengd met dood. Onschuldige danseresjes, maar achter hen ligt een lijk op straat...

En onderwijl die geruststellende dans, rustige muziek met die gruwelijke achtergrond... klinkt vanuit een nevenruimte een gebulder, gedonder. 

Het is Film Nummer 8, Everything is going to be allright.

Mij stoorde die interferentie niet.  De dreiging in nummer vier kreeg hier een extra stem. 

Of... een andere stem? 

Of... wás het wel opnieuw dreiging?

Film Nummer 8, Alles komt goed is de beroemdste film van Van der Werve. Hij loopt hierin voor een ijsbreker uit. Het gebulder is het vervaarlijke kraken van het ijs, het denderen van de ijsbreker. 

Toeschouwer in Eye

[Zoals je vóór de film zit, zie je de ijsbreker echt op je afkomen. Het geluid is onheilspellend. De figuur die voor het schip uitloopt, stelt je weliswaar gerust, omdat hij daar met het volste vertrouwen loopt, en de titel suggereert ook geen onheil. Er gáát inderdaad niets fout, en toch denk ik daar de hele tijd aan, 'als het maar goed gaat, smeltend ijs, het schip vergist zich...'

Tegelijk probeerde ik, zo lang en zo vaak als dat kon, iemand op het schip waar te nemen: op het dek, of achter een van de ramen. Soms denk ik dat ik wat zie, maar schijn bedriegt. De wandelaar is echt helemaal alleen met dat roestige bakbeest achter zich aan, dat maar gromt en dendert. Het schip legt zich al varende als het ware op het ijs, waardoor er schollen van afbreken. Dan zakt het weer een eindje de diepte in. Soms raakt het een beetje uit koers, dan loopt de wandelaar iets te veel naar links, het schip wijkt nu naar rechts. Het geluid gaat onafgebroken door, het gebrom van de motor van het schip, en het kraken van het ijs. 

0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0

Maar terug naar film nummer Vier, de film van de poster. Zoals gezegd, Guido van der Werve speelt hier op een vlot midden op een mistig meer Nocturne nummer 1 van Chopin. Het is onwaarschijnlijk stil en prachtig buiten op het water.

Nocturne in B-Flat Minor, Op. 9 No. 1, hier gespeeld door Pieter van Winkel

Zodra Chopins Nocturne is uitgespeeld, komt uit de verte een schip aangevaren. We horen dan al de klanken van het Lacrimosa, uit het Requiem van Mozart. 

Het schip vaart uiterst langzaam. Wij kijken mee met de camera aan de wal, het schip komt op ons af. Op het schip zitten dicht opéén gepakt een heel orkest, en een koor, die samen Mozart ten gehore brengen. De natuur houdt met mij de adem in. Het schip vaart rustig op mij af. Als het mij bijna gepasseerd is, is het Lacrimosa ten einde. Geen van de musici kijkt in de camera, iedereen zwijgt als het stuk ten einde is. 

Tot mijn grote schrik viel hierna Van der Werve vanuit de lucht in het water. 

Lacrimosa, Mozart hier uitgevoerd door Rosa Music.

Schip met koor en orkest, Lacrimosa, Requiem Mozart.

Er waren nog veel méér mooie dingen te zien. Zo was ik onder de indruk van Film 18, waarin Van der Werve laat zien hoe hij zichzelf terugwint na een ernstig ongeval. Mij trof het, hoe hij door zijn vrouw aangekleed wordt met beschermende kleding, zoals je die bij het skaten gebruikt: helm, knie- en elleboogbeschermers. Dat aankleden gaat heel langzaam, en als het klaar is, gaat Van der Werve... paddenstoelen zoeken. Zo kwetsbaar....

Ook vond ik mooi hoe hij stukjes van wandelingen achter mekaar opnam. Je zag steeds een stukje berglandschap, waar hij als wandelaar ergens opdook. Je volgde hem meestal diagonaal over het beeld, hij liep er zo letterlijk in en uit.... Ongehaast, zo lang als het lopen over dat stuk berglandschap duurde.  Vervolgens stond de camera weer op een nieuwe plek in het landschap, waar hij óók weer vanuit eenzelfde hoek opdook, en er dwars doorheen liep.

Het raakte me, vooral met de titel in gedachten. Palpable futility. Het is bijna niets wat er gebeurt, en tegelijk is het misschien wel alles... Het leven is gewoon doorlopen, verder gaan. Soms door de grootste schoonheid. 

Ik werd er stil van. 

Guido van der Werve, 

geboren 1977; foto Wikimedia Commons.