Onze laatste Senia-bijeenkomst ging over het boek
China en de barbaren.
Voor mij was deze bijeenkomst gekleurd door het verhaal van Wim, die tijdens zijn China-reis in 2009 twee van zijn reisgenoten zag omkomen bij een ongeluk op een veerboot. Een baggermachine sloeg met een paar stalen pinnen in op de passagiers.
Wim liet een fotoboek zien, dat door China was aangeboden aan de toeristen. Vóórop een foto van de groep, toen die nog helemaal intact was. Verderop in het boek door China opgenomen foto's van bekende toeristische plaatsen. Wat een herinnering!
China en de barbaren....
Dit blogje wordt geen verslag van de middag, maar voor mijzelf een soort opfrissertje van eerder opgedane kennis. Dit ook, omdat het een moeilijk boek was, dat niet zo maar beklijft. Filosofisch van inslag, rijk aan gedachten.
De Senia-vragen gaan in mijn ogen soms erg ver, en vragen een nóg verdergaande verdieping in de stof. Soms zou je willen dat er een kenner bij ons zat, om ons door de stof heen te loodsen.
Maar wij doen het met onszelf, en wij doen ons best om de geschiedenis zo goed mogelijk te begrijpen.
Waren wij ons ervan bewust dat het risico op een mondiale oorlog groot is? Nee, dat waren we niet. Maar Vietnam, de Filipijnen en Japan verstevigen de militaire betrekkingen met Amerika, dat zou ons te denken moeten geven.
'Washington zal niet lijdzaam toezien als voor de wereldhandel vitale zeeroutes worden toegeëigend door geopolitieke concurrent. 'Het onderling wantrouwen tussen China en Amerika neemt toe', en als we de historicus Thucidides mogen geloven, uit de 5e eeuw voor Christus, dan is '
een oorlog tussen een bestaande en een opkomende macht onvermijdelijk.'
Senia trekt ook een parallel tussen de Sovjet-Unie en China; waarom viel de eerste wel uiteen, China niet?
China zelf denkt, dat Moskou niet in staat was
'om wezenlijke (economische hervormingen door te voeren.' Stelling uit 2011 van het Chinese Volksdagblad.
Maar andere redenen zijn, dat in Rusland het eenpartij-stelsel in 1990 werd opgeheven; de nieuwe volksnationalistische partijen trokken veel kiezers; hetgeen weer leidde tot onafhankelijkheidsverklaringen van Estland, Letland, Litouwen. Ook voerde Gorbatchov een politiek van openheid en hervorming,
glasnost en perestrojka. De vrijheid van meningsuiting maakte veel krachten los. Ik denk dat die vrijheid er niet was (is) in China.
Een derde groot verschil was de verzwakking van de Sovjetunie tegen het einde van de koude oorlog.
ZIE DEZE WEBSITE.
Man tegen tank, studentenopstand Tianamanplein
Met het neerslaan van de studentenopstand op het Tianamanplein, hebben de Chinezen in feite een nieuw model gecreëerd, namelijk dat van het autoritair mercantilisme (Larry Summers Harvard-professor): anti-democratisch, economisch kapitalistisch en nationalistisch in zijn ideologie. Dat model zou wel eens succesvoller kunnen zijn dan het westerse model.
'Hij die het verleden beheerst, beheerst de toekomst. Hij die het heden beheerst, beheerst het verleden.'
Ik denk dat er een kern van waarheid in deze uitspraak zit. Als de geschiedenis verdraaid wordt, worden belangrijke lessen vergeten. Bijvoorbeeld: het straffeloos blijven van de 8 decembermoorden in Suriname door Bouterse. Of de ontkenning van de Holocaust, die de oorzaak (het gevolg?) kan zijn van anti-semitisme.
Er is in China een gewelddadig referentiekader voor het politieke en militaire handelen. Als voorbeeld noem ik een vergelijking die Henry Kissinger maakte, tussen het buitenlands beleid van China met het spel Weiqi, een schaakspel waarbij het niet om matzetten gaat, maar om langzaam wurgen.
Weiqi; voor mij lijkt het op Reversie.
Er is een obsessie met het verkrijgen van informatie. Dat hoort bij
De Kunst van het Oorlogvoeren,
boek van Sun-tzu, data nog steeds grote invloed heeft. Intelligence (spionage), bedrijfsgeheimen en technologie.
KENNIS VAN DE TEGENPARTIJ IS CRUCIAAL.
Misschien is China volgens schrijver Henk Schulte Nordholt, al wel in oorlog met het westen, al zegt hij dat niet zo hardop. Al vermeldt de auteur ook, dat het Volksbevrijdingsleger gefaald heeft: ze zijn niet onzichtbaar gebleven, hun spionage is aan het licht gekomen. (de talloze cyberaanvallen vanuit een onopvallend gebouw in Shanghai op westerse overheden en bedrijven zijn aan het licht gekomen.
Over verschillen en overeenkomsten tussen de Volksrepubliek China en Taiwan:
Zie
Republiek China (1912-1949) De Kwomintang onder Tsjang Kai Shek verplaatste zich in 1949 naar Taiwan, in China werd de Volksrepubliek China gevestigd onder Mao.
De Kwomintang baseerde zich op democratische principes, in China kwam een dictatuur;
China raakte betrokken bij tal van internationale conflicten, t.w. de Koreaanse oorlog(steun aan Noord-Korea), de Vietnam-oorlog (steun Noord-Vietnam), steun aan de Rode Khmer in Cambodja), en tal van grensconflicten met India. China voerde tal van zuiveringen door, die aan miljoenen mensen het leven kostten, bijvoorbeeld de grootgrondbezitters (kapitalisten). Dat was 'de campagne voor de onderdrukking van de contrarevolutionairen'. China kende een economisch Vijfjarenplan en een Culturele Revolutie.
Sun Yat-sen
Achtergrond:
Sun Yat-sen (1866 – 1925) was een Chinese revolutionair, eerste president en grondlegger van de Republiek China ("Nationalistisch China"). Als de belangrijkste pionier van de Republiek China
wordt hij beschouwd als de "Vader van de Natie" in Taiwan en de "voorloper van de democratische revolutie" in de Volksrepubliek China. Sun speelde een cruciale rol in de omverwerping van de Qing-dynastie tijdens de jaren die zouden leiden tot de Xinhai-revolutie. Alhoewel hij op dat moment in Saint Louis, Missouri was,
werd hij benoemd tot president van de Voorlopige Republiek China, toen deze in 1912 werd gesticht. Hij was later medeoprichter van de Kwomintang en was daarvan de eerste leider. Sun was een verenigende figuur in post-keizerlijk China en is uniek
omdat hij vereerd wordt aan weerszijden van de Straat van Taiwan.
Hoewel Sun beschouwd wordt als een van de grootste leiders van het moderne China was zijn politiek leven er een van constante strijd en veelvuldige ballingschap. Na het succes van de revolutie verloor hij snel de macht in de net opgerichte Republiek China en stond hij aan het hoofd van opeenvolgende revolutionaire regeringen als uitdaging voor de krijgsheren die grote delen van de natie beheersten. Sun maakte niet mee hoe zijn partij de macht over het land in handen kreeg tijdens de Noordelijke Expeditie. Zijn partij, die een breekbare alliantie vormde met de communisten, splitste na zijn dood in twee delen.
Suns belangrijkste nalatenschap bestaat in de ontwikkeling van zijn politieke filosofie die bekendstaat als de Drie principes van het volk: nationalisme, democratie en volkswelvaart.
Ligging Taiwan t.o.v. China
Mijn antwoord op de vraag wie nu de ware erfgenaam is van Sun Yat Sen:
Een echte erfgenaam is er niet, omdat er een gespletenheid van de partij en van het oorspronkelijke land is. Ik zie die niet worden hersteld.
De Volksrepubliek heeft het beginsel van Minsheng (welzijn voor het volk) grotendeels gerealiseerd, maar er is geen eerlijke verdeling van de welvaart. Buiten dat wordt de kloof tussen arm en rijk steeds groter, en zijn er grote milieurampen en is er corruptie.
Het beginsel Minquan (macht aan het volk) is niet verwezenlijkt.
Het beginsel Minzu (nationalisme) is wel verwezenlijkt: China is machtig en onafhankelijk. Ze denken daar zelf anders over, het land moet uitgebreid worden (Taiwan, Diaoyu-eilanden).
Taiwan is een betere erfgenaam: er is democratie, de bevolking is rijker en gelijker dan China, en Taiwan is de facto onafhankelijk.
Over de politieke instituties van China:
Nationale Volkscongres, China
Het
Nationale Volkscongres ziet toe op de naleving van de grondwet (1982), het kan de oorlog verklaren, een vredesverdrag sluiten, het economisch beleid goedkeuren en zijn goedkeuring geven aan de jaarlijkse staatsbegroting. Daarnaast kiest het Nationaal Volkscongres de president van China, de Centrale Militaire Commissie, het Hooggerechtshof, de landsadvocaat en het kabinet (Staatsraad). Het is ook bevoegd het kabinet te ontslaan.
Tussen de sessies van het Nationaal Volkscongres in, neemt het zogenaamde 150 personen tellende
Permanente Comité van het Nationaal Volkscongres de taken van het Nationaal Volkscongres waar. De leden van het Permanente Comité worden tijdens de jaarlijkse slotvergadering van het Nationaal Volkscongres gekozen.
Permanente Comité van het Nationaal Volkscongres
De afgevaardigden zijn voor een groot deel lid van de Communistische Partij van China, plus wat kleinere groeperingen; tegenwoordig is daaronder ook een opvallende groep nieuwe leden rijke Chinese ondernemers (waaronder Ali Baba).
Het leger is ondergeschikt aan de partij; De feitelijke basis van de partij wordt gevormd door elites van allerlei maatschappelijk pluimage. Niet het gewone volk is dus de baas.
President Xi Jinping inspecteert de troepen ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van het Chinese Volksleger
In Nederland is ooit gezegd:
''We run this country'', door Joost van Iersel. Dat was in 1993, en werd door velen gezien als een uiting van de arrogantie van de macht van het CDA.
Ongetwijfeld waren en zijn er in Nederland een hoop dubbelfuncties, maar ik denk toch niet dat het hier zo erg is als in China.
De schrijver stelt dat de Partij het veld zou moeten ruimen, omdat:
- het sociale klimaat grimmiger is dan twintig of zelfs tien jaar geleden: demonstraties tegen bouw chemische fabrieken, verzet tegen landonteigening, zelfverbrandingen in Tibet, terroristische aanslagen in Xinjiang;
- volgens sommige intellectuelen de sociaal-politieke problemen te herleiden zijn tot het machtsmonopolie van de Partij;
- er een autoritair bewind;wordt gevoerd: universele menselijke waarden worden verwaarloosd.
Al lijkt er geen uitweg, de auteur stelt met een groep intellectuelen dat 'verandering niet langer een kwestie van keus is'.
We weten dus niet wat er gebeuren gaat, opnieuw een opstand?
Ieder proces in China kenmerkt zich door experimenten, flexibiliteit en een kronkelige weg naar het einddoel.
China spioneert ook bij bedrijven; waarom zouden ze ook geen politiek-sociale doelen kopiëren?
Anderzijds geloof ik, dat geen enkel rijk persoon vrijwillig zijn rijkdom afstaat.
Het maoïsme-marxisme wordt wel stapsgewijs ondergraven.
... met koningin Victoria (Brittannië), keizer Wilhelm II (Duitsland), tsaar Nicolaas II (Rusland) en een samoerai (Japan), die China verdelen ...
Volgens het hoofdstuk de Eeuw van Vernedering is Japan erfvijand; daaraan kunnen worden toegevoegd: de VOC, Engeland met haar East India Company; Portugal.
Nederland heeft ook nog op Taiwan gezeten. Maar: (p. 105):
"de emoties die het vierde verhaal van de Eeuw van Vernedering - de agressie van Japan - oproept in het huidige China, reduceren de eerste drie verhalen tot vervelende, maar triviale gebeurtenissen.'
Dan is er aandacht voor de Cubacrisis van 1962. De feiten waren in het kort als volgt. Chroestjow wilde raketten plaatsen op het Cuba van Castro; de VS kregen er lucht (luchtfoto's) van; President Kennedy haalde diep adem en zei toen zoiets als stop of ik schiet; Chroestjow droop af - en de westerse wereld meende een uniek voorbeeld te hebben gezien van een Amerikaanse president die zoals dat heet de moed heeft van zijn overtuiging. In werkelijkheid was er iets anders aan de hand. Chroestjow wilde hetzelfde wat Gorbatsjow wil:
de beloftes van het socialisme waarmaken en de welvaart in zijn land verhogen. Zoiets kan in een centraal geleide economie uiteraard alleen door de productie-prioriteiten te verleggen. Defensie was de grootste slokop; Chroestjow besloot dat er op defensie bezuinigd moest worden. Hij had een idee. Waarom dure intercontinentale raketten plaatsen in de Sowjet-Unie zelf, als er veel goedkoper en niet minder effectief een raketbasis ingericht kon worden bij de Verenigde Staten voor de deur? Dat was het plan. De uitvoering ervan werd zoals gezegd verijdeld. Dat was echter niet omdat Kennedy werkelijk geloofde dat er ‘alleen maar offensieve bedoelingen’ achter konden zitten. Het was omdat
de New Yorkse machtselite en haar dependance in Foggy Bottom (het State Department) een gevaarlijke ontwikkeling zagen. De miljarden dollars die men aan de Sowjet-Unie had verschaft en nog wilde verschaffen,
waren bedoeld om fabrieken, machines en technologie (onder andere voor intercontinentale raketten) te kopen bij de politieke entrepreneurs van Amerika, niet om de Sowjet-Unie economisch zelfstandiger te maken of om een einde te maken aan de armoede van de werkende massa's en de lange rijen voor de staatswinkels.
Cartoon Cuba-crisis
Dat het Eastern Establishment (The elite universities and financial institutions of major cities in the northeastern United States) inderdaad de macht heeft om onwelkome ontwikkelingen te stoppen werd twee jaar later nog eens onderstreept. De leider van communistisch China had Chroestjow in verband met zijn Cubaanse onderneming van ‘avonturisme’ respectievelijk ‘capitulationisme’ beschuldigd: voor Mao als ware gelovige in
historische onvermijdelijkheid was risico's nemen zondig, falen onvergeeflijk. Welnu, ongeveer zoals de toenmalige Grote Führer van de Chinezen moet ook de (toen nog) president van de (toen nog) Chase National Bank gedacht hebben. Hij kon geen vertrouwen koesteren in een onafhankelijk denkende en optredende Sowjet-leider. Hij wist dat Chroestjows positie inmiddels precair was geworden en hij besloot te handelen. Hij vloog naar Moskou (oktober 1964) en nog geen tien dagen later was Chroestjow door een coup van onder anderen Soeslow en Breznjew uit al zijn functies ontheven. Hoe David Rockefeller dat precies voor elkaar kreeg weten we natuurlijk niet. We kunnen trouwens niet zeker weten of het deze timide, weinig begaafde en moeilijk uit zijn woorden komende multimiljardair was die het voor elkaar kreeg. Misschien was zijn uitstapje naar het gure Moskou inderdaad niets anders dan een ‘korte vakantie’. Maar dat hij zowel het motief als de welsprekendheid bezat om tegen Soeslow en Breznjew te zeggen: ‘
Er komen weer langlopende kredieten. De bereidheid is er, de middelen zijn er ook. Alleen verwachten wij dan wèl dat u daadkrachtige stappen onderneemt om het vertrouwen van de progressieve mensheid in het Sowjet-leiderschap te herstellen’ - of woorden van gelijke strekking - dat hoeft niet te worden betwijfeld.
Mijn antwoord:
Uit dit stuk volgt, dat Chroestjov gecapituleerd zou zijn voor het westerse kapitaal. Het was niet de bedoeling dat het beter zou gaan met Rusland door de Amerikaanse leningen, maar dat Rusland zijn spullen bij Amerika zou kopen.
Er was een conflict tussen de Filipijnse president Benigno Aquino en China over de annexatie eilandjes in de Zuid-Chinese Zee, de Scarborough Shoal.Peking pikte dat onbewoonde eilandengroepje in, in de overtuiging dat er rijke olie- en gasvoorraden zaten. Er was een overeenkomst, die de Filipijnen heel netjes in acht namen. De Filipijnen verwachtten dat China hetzelfde zou doen..... Maar China beweerde nergens van te weten, en gaf het ingepikte bezit niet op. Amerika kon niets doen.
Ik vind dus, dat Aquino gelijk had, door dit met de annexatie van Sudetenland door Hitler te vergelijken.
Intussen had China
(....)
reclaimed seven reefs in the Spratlys islands, building two airfields, ports, lighthouses radars, and other military structures, which the United States has called a clear move to militarise the disputed area.
Betwist gebied
De vele 'rode lijnen' die China heeft overschreden in de Zuid-Chinese zee liggen allemaal in de territoriale wateren van de Filipijnen.
Nationalisme gedijt het beste bij territoriumverlies; maar niet alléén daarbij: ook China's superioriteitsgevoel; de gedeelde Han-Chinese cultuur, liefde voor de eigen beschaving; gedeelde historie, met Sun Yat Sen, vader des vaderlands; problemen met Taiwan, Japan en de USA. Gedeelde geschiedenis en cultuur, religie, grondgebied. Dat alles speelt een rol bij nationalistische gevoelens.
Het eerste moderne geschiedwerk is
De Peloponnesische Oorlog van Thucydides. Het boek wordt beschouwd als de eerste geschiedschrijving in de moderne, wetenschappelijke betekenis: een
objectieve weergave van feiten waarbij wordt geprobeerd de
onderlinge samenhang te verklaren. Thucydides gaat zeer methodisch te werk. Hij springt erg zorgvuldig en objectief om met zijn bronnen en is in alles bovenal op zoek naar de waarheid.
Thucydides
Heroddotus
Herodotus was Thucydides’ illustere voorganger. Sinds Thucydides heeft het denken van de historicus zich bevrijd van de oude voorstellingen en laat geen ruimte in de geschiedenis voor het ingrijpen van de Goden, zoals dat nog het geval was bij zijn directe voorganger Herodotus. Thucydides was vertrouwd met Herodotus en bewonderde zijn stijl van geschiedschrijving. Echter, hij vond dat Herodotus niet alleen schreef ter educatie, maar ook ter vermaak. Thucydides daarentegen koos voor een andere benadering: zijn werk moest een leidraad worden voor toekomstige generaties. Geschiedenis moet vooral niet worden verward met ‘van-horen-zeggen’, propaganda of legenden. Hiermee legde hij de grondslag voor de moderne geschiedschrijving.
Thucydides wordt in dit boek genoemd, omdat die een uiteindelijke botsing tussen naties als onvermijdelijk ziet; een vergelijking maakt Schulte Nordholt met het verloop van biljartballen.
Toch hoopt Schulte Nordholt op een beweging richting een derde weg: een die het midden houdt tussen doem- en droomscenario:
Voor die derde weg baseert de auteur zich op een systeem van de neo-confucianist denker Jiang Qing. Drie kamers zouden volgens hem de macht in handen moeten hebben: het Huis van het Volk, het Huis van Uitmuntende Personen en het Huis van de Natie. Het eerste is een soort parlement en wordt door het volk gekozen. In het tweede Huis nemen wijzen plaats, vooral confucianisten maar ook taoïsten, boeddhisten, moslims en christenen. Het laatste Huis bestaat uit cultuurdragers zoals dichters en kalligrafen. Wetten worden pas aangenomen als twee van de drie Huizen het ermee eens zijn.
Dagdromerij; maar laten we hopen dat het profetisch is.
Hoe moeilijk het boek ook was, het heeft mij veel nieuwe inzichten gebracht:
Het elitaire gevoel van de Chinezen; het gevaar van China, met zijn ontkennen van grenzen; de Eeuw van Vernedering; de tegenstrijdigheid in het karakter van China: tegenstellingen kunnen best allebei waar zijn.
Henk Schulte Nordholt in gesprek met Paul Witteman over dit boek.
