Te leen, van Job.
Eerlijk gezegd was ik niet meteen gewonnen voor dit boek. De eerste verhalen konden mij niet echt boeien. Pas toen ik wat ging grasduinen, en terecht kwam bij De ongelooflijke maar droevige geschiedenis van de onschuldige Eréndira en haar harteloze grootmoeder, ging ik weer helemaal voor de Márquez-bijl. Heerlijk, wat kan die man schrijven! Meteen de eerste zin is al raak:
Eréndira was haar grootmoeder aan het baden toen de wind van haar onheil opstak.
Dan volgt een verhaal vol met overdrijvingen (alleen al met het opwinden van de klokken was Eréndira zes juur bezig) en sprookjesachtige elementen (een stokoude heer met vleugels) en de prachtigste beeldspraak: Zoals ze daar naakt en groot zat in het marmeren bassin leek grootmoeder op een mooie blanke walvis.
Na dit verhaal verslond ik het hele boek, dus begonnen in medias res, werkte ik naar het einde toe, en toen vanaf las ik de overgebleven stukken van het begin naar het midden.
Soms schoot ik in de lach, bijvoorbeeld toen ik ergens dit las over iemand:
.... en een naar uien stinkende adem die zo doordringend was dat die meer weg had van een karaktereigenschap.
Marquez is vooral bekend om zijn boek 100 jaar eenzaamheid ; het ging meer dan 50 miljoen keer (!) over de toonbank.
De Spaanstalige uitgave verscheen in 1967. De beroemde beginzin luidt (in vertaling): 'Vele jaren later, staande voor het vuurpeleton, moest kolonel Aureliano Buendía denken aan die lang vervlogen middag, toen zijn vader hem meenam om kennis te maken met het ijs.'
Karikatuur
Ik houd niet van je om wie jij bent, maar om wie ik ben als ik met jou samen ben.
De Zwerfverhalen spelen zich af in Spanje, wat ik opmerkelijk vond voor de Colombiaan die Marquez is. Maar het gaat dan ook over de vervreemding die de Zuid-Amerikaan in Europa ten deel valt. Ook Macondo, 'een soort vergrootglas van de Latijns-Amerikaanse werkelijkheid' komt weer in de verhalen voor.
De werkelijkheid is de werkelijkheid vaak niet. Al herinner ik me dat Márquez juist daar opmerkelijke dingen over heeft gezegd tegen Wim Kaijzer, in het 4-delige programma Nauwgezet en wanhopig.
Foto uit Nauwgezet en Wanhopig. Overigens liep Maárquez uit dit programma weg, omdat hij de vragen van Kayzer wanhopig vond.
We schrijven 1989. Márquez beweerde in dat programma, dat de werkelijkheid veel ruimer wordt ervaren in Zuid-Amerika, sprookjesachtiger, maar ook luguberder. (Ik citeer uit mijn hoofd.)
Zuid-Amerika als zijn inspiratiebron
Voor mij komt zijn wereld ongelooflijk kleurrijk over. Zo komen er spookachtige gebeurtenissen in zijn verhalen voor; maar ook bloedt een vrouw dood door de prik van een rozendoorn in haar vinger; of spelen verhalen zich af in een leven na de dood - en ga zo maar door.
Hier een kort filmisch overzicht van Márquez' leven en betekenis, bij zijn dood in 2014. In het Engels.
Zijn bijnaam luidde overigens Gabo. Hij ontving de Nobelprijs voor de literatuur in 1982.
Hier een nog tamelijk jonge Márquez. Hij werd 87 jaar.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten