De veertig regels van liefde, Elif Shafak, 2024 (2011)

“De stilte is de taal van de ziel.”

Boekomslag

Voor meer citaten Rumi:

Ik koos dit boek omdat het over Rumi ging, de man die ik ken als Soefi, en van de Masnawi die in mijn kast staat. Van de journalist Sinan Can die hem regelmatig citeert, en van enkele citaten die me 'ergens onderweg' wel eens ter ore kwamen.

Sinan Can, geboren 1977. 

Rumi (1207-1273), voluit: Jelaluddin Rumi wordt al lang erkend als een van de belangrijkste bijdragers aan de islamitische literatuur en het soefisme, het spirituele en mystieke element van de islam. Zijn enorme verzameling mystieke poëzie wordt beschouwd als een van de beste die ooit is geproduceerd. Zijn baanbrekende tekst is de Masnavi, een gedicht van zes boeken geschreven in rijmende coupletten. Het wordt vereerd als een uiting van goddelijke kennis, wordt daarom "De Perzische Koran" genoemd.

(Ik zag ook overigens de naam: Turkse Koran; Rumi werd geboren in Afganistan, maar werd daar verdreven; verbleef ook veel in Konya, Turkije. 

Standbeeld van Rumi in Buca, Izmir, Turkije. 

De Masnawi is ook in het Nederlands vertaald door Abdulwahid Van Bommel. 

Zie  DIENS WEBSITE

Afbeelding Rumi van website Van Bommel. 

Wat is soefisme?

Om Rumi te begrijpen, moet je het soefisme begrijpen. Het wordt vaak verkeerd voorgesteld als een sekte, school of afwijkende vorm van de islam, maar kan beter worden omschreven als een aparte stroming binnen de islamitische spiritualiteit. Het soefisme werd voor het eerst belichaamd door Mohammed en zijn vroege volgelingen, en vervolgens door middeleeuwse geleerden zoals Abu Hamid al-Ghazzali, Ibn Arabi en natuurlijk Rumi.

Soefisme wordt gekenmerkt door de focus op morele ontwikkeling en het tot stand brengen van een persoonlijke verbinding met God door het hervormen, disciplineren en zuiveren van het ego. Het streeft ernaar deze intuïtie van God te bereiken door middel van disciplines die een sobere levensstijl beoefenen: de ascese. Een voorbeeld van een vorm van aanbidding in het soefisme is dhikr, waarbij men opgaat in ritmische herhalingen van Gods naam.

Het soefisme streeft naar een vorm van kennis die buiten het wereldse intellect ligt: ​​een vorm die intuïtief is en onlosmakelijk verbonden met het Goddelijke.

Dit is de soefitempel in Nederland, in Katwijk.

Via dit boek van H.J. Witteveen, oud-politicus, maakte ik kennis met het soefisme. 

Dit is de man die het soefisme naar Nederland bracht, Hazrat Inayat Khan.

Hij baseerde zich op de werken van Rumi. Was behalve mysticus ook musicus. 

Dank zij het boek van Elif Shafak ontdekte ik dat er ook nog een Sjams van Tabriz was, een zielsvriend van Rumi. Hij zou geleefd hebben van 1185–1248. Behalve soefi was hij ook derwisj. 

Derwisjen,

ook wel mystieke soefigeestelijken genoemd binnen de islam, richten zich op de innerlijke dimensie van de islam en met name op het bereiken van een directe ervaring van God. ‘Darwīsh’ (letterlijk ‘deuropener’ in het Perzisch) verwijst naar de rijkdom aan spirituele ervaringen, als tegenhanger van de ‘rijkdom’ van materieel bezit. 

Derwisjen zijn nu ook vaak een toeristische attractie in Turkije. 

Rumi zelf leefde van  1207 –1273. Hij en Sjams van Tabriz woonden een aantal jaren samen onder het dak van Rumi in de plaats Konya. 

0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0

Terug naar het boek van Elif Shafak: 

De schrijfster geeft een vrije interpretatie van de levens van Rumi en Sjams, waardoorheen ze de veertig regels van liefde vlecht. Een hedendaagse tijdlijn zit er ook in, van Ella, met haar man, kinderen en minnaar. 

Ik vond het een aardig boek, niet meer en niet minder. Niet echt mijn stijl. Erg geromantiseerd, 'gesunkenes Kulturgut'. Winst is wel dat dit boek populair is, en dat daarmee ook informatie wijder verspreid  wordt over deze mysticus en over het soefisme. 

Elk hoofdstuk wordt verteld vanuit het perspectief van een bepaald persoon: Rumi zelf, Sjams, de moordenaar van Sjams, een dronkaard, een hoer, de zoons van Rumi, Rumi's vrouw, en ga zo maar door. 

Doorheen dit verhaal dat zich in het begin van de 13e eeuw afspeelt, speelt het eigentijdse verhaal van Ella, die een oppervlakkig huwelijk heeft met drie kinderen, en een man die haar bedriegt. Zij raakt in de ban van een man wiens manuscript zij aan het lezen is, de man heet (of noemt zich) Aziz. Via dat schriftelijk contact wordt zij hopeloos verliefd op hem, net als hij op haar trouwens. Terwijl ze ooit haar dochter Jeannette verbood om voor de liefde te kiezen, doet ze het nu zelf wel. Ze verlaat haar hele gezin en begint een relatie met Aziz. Helaas is die dodelijk ziek, dus we zitten aan het eind van het boek met haar aan zijn sterfbed. 

Sjams wordt vermoord, wat we al weten, omdat het boek al begint met zijn moord. Het cirkeltje is aan het slot dus rond. 

Rumi verwaarloost zijn vrouw Kerra voor Sjams, een beetje vraag je je dan af hoe dat zit met die veertig regels van liefde. Hetzelfde met het huwelijk tussen Sjams en Kimya. Sjams raakt haar in zijn huwelijk met haar niet eens aan, zij raakt zo ontredderd door zijn afwijzing van hun (lichamelijk) contact dat het uitloopt op haar dood. 

Tja, veertig regels van liefde, van trouw zijn aan je 'geloof'... 

De auteur, Elif Shafak, geboren 1971

Elif Shafak, eigenlijk Elif Şafak is een schrijfster van Turkse afkomst en de best verkopende vrouwelijke schrijfster van Turkije. Ze publiceerde boeken geschreven in het Turks en in het Engels. Haar boeken werden in 55 talen vertaald en werden genomineerd voor verschillende literaire prijzen.