Ik maak in het leven voortdurend keuzes. Sommige maak ik onbewust, en ik overzie dan niet hoe die mijn leven beïnvloeden.
Zo heb ik er bij voorbeeld nooit bij stil gestaan, dat ik ook keuzes kan maken in de wijzen waarop ik terugkijk op mijn eigen leven. De zin: 'Je bent nooit te oud om een goed jeugd te hebben gehad' is hier van belang. Je kunt daarin dus veranderen. De manier waarop je terugkijkt, bepaalt in hoge mate je kwaliteit van leven.
Hoe heb ik totnutoe mijn keuzes gemaakt? En hoe kijk ik er tegenwoordig tegenaan. Waardoor wordt mijn visie bepaald?
Ik stem me af op de levensfase, dat doe ik in dit moment. Als we 'zenvol keuzes maken', stemmen we ons af op de wijsheid in onszelf. De zenbenadering is jezelf geregeld vragen te stellen. Reflectie.
Wat gebeurt er hier en nu eigenlijk? Wat voel, ervaar, denk ik. Kijken met al je ervaring, onderzoekend: zonder een oordeel te hebben. Dat is de zen-benadering: een onderzoekende, geïnteresseerde houding.
Welke van mijn ervaringen zijn goed geweest, en van welke heb ik spijt? Dat leidt juist tot een oordeel.
We kunnen beter terugkijken met de ervaring van nu. We willen vaak geloven in de maakbaarheid van ons leven: het maken van goede keuzes, alles voor elkaar, perfectie! Misschien moesten we dat wat relativeren. Maar hoe zit het met je eigen houding in deze?
Vaak belijd je een geloof in perfectie. Of je bent bezield met een verlangen naar een ander verleden dan wat je feitelijk hebt.
Het is goed om te leren relativeren. Ik heb bepaalde keuzes welbewust gemaakt, maar ik wist toen niet beter.
Bezie je verleden met mildheid. Of met humor.
J.H. Leopold, bloemlezing:
O Rijkdom van het Onvoltooide
Als ik mijzelf beschouw.... hoe maak ik persoonlijk mijn keuzes?
Ik zelf ga meestal op mijn gevoel af, met dikwijls heel veel twijfel. Ik heb erkenning van buiten nodig. Ik probeer houvast te vinden in religie: 'je moet je naaste liefhebben.' Tegenwoordig, vaar ik, na meditatie, op eigen kompas.
Wat je geregeld kunt doen, is een bepaald woord laten klinken. Dan komen uit geheugen, herinnering en onbewuste dingen die ertoe doen. Schrijven daarbij helpt, want het ordent die zaken.
Hoe zit het met het verschil besluiteloosheid versus besluitvaardigheid?
Een struikelblok is de impliciete eis 'geen fouten willen maken.' Vooral bij grote keuzes is er die angst, het fout te doen. Eigenlijk willen we vooraf weten dat de uitkomst vaststaat.
Welk verlangen leeft er in jou/mij? En, als ik een grote behoefte aan zekerheid heb, hoe zit het dan met
mijn vertrouwen? Mijn zelfvertrouwen? Overigens is niet-kiezen óók kiezen; denk aan de niet-gevaccineerden.
Bij al te grote besluitvaardigheid zie ik dat ik mijn keuzes al te gemakkelijk neem. Ik ben dan waarschijnlijk vooral gedreven door haast. Ik wil heel veel, zo niet alles!
Overigens zie je dat net zo goed bij ouderen als bij jongeren, ouderen zijn allesbehalve uitgeblust!
Maar wat drijft mij nou?
De cursistenleidster Pia wijst op het verschijnsel 'bubbel': klonters van niet verwerkte ervaringen. Daarbij spelen ook projecties een rol: oude ervaringen worden geprojecteerd op nieuwe situaties.
Welke overtuigingen, culturele invloeden, onbewuste emoties spelen mee?
Vooral traumatische ervaringen doen ons verlangen naar een ander verleden. De oneerlijkheid, onrechtvaardigheid willen we herstellen.
In het algemeen gesproken kun je zeggen, dat het allemaal dingen zijn die we ons bewust moeten worden, omdat blijkt dat we zo gedreven worden door beurtelings verlangen en afkeer.
Ruïne Angkor Wat in Cambodia;
's werelds grootste godsdienstige monument ooit gebouwd.
Het Boeddhisme leert ons, dat we leven vanuit illusies, als we dat zelf al niet doorhebben.
Drie van die illusies zijn:
1. Het geloof in de onvergankelijkheid: al het mooie moet blijven.
2. Het leven moet bevredigend zijn. Dit staat haaks op de werkelijkheid dat er veel teleurstelling, ja zelf tegenspoed is.
3. De illusie van onafhankelijkheid, zelfstandigheid, vrijheid. Dit strijdt met de werkelijkheid van onderlinge verbondenheid. Die brengt enerzijds veel goeds, maar beperkt ons ook!
De werkelijkheid is anders dan onze illusies. Maar dat kun je doorkrijgen, en zo wakker worden.
Voorbeelden van hoe deelnemers nu keuzes make; en of zentraining leidt tot inzicht:
C.: is meer en meer in staat om tijd te nemen om naar situaties te kijken. Accepteert eerst de situatie zoals die is. Daarna wil ze erover praten om woorden te geven aan wat er speelt, zo zoekt ze verdieping. Daarna wil ze weer stil worden, hoofd leeg maken.
Als voorbeeld gaf ze een feestje waarop een niet zo aardig iemand kwam. Ze was verrast door het verloop, voelde zich gezien en erkend. Er was een ontmoeting mogelijk, het werd een rijk moment in plaats van afwijzing.
Ze voelde een diep verlangen om zichtbaar te zijn in verbinding met mensen.
Het is dus zaak, de situatie te accepteren, erover te praten, stil te worden: dan mag het bestaan.
Aandacht voor het hier en nu; Eckhart Tolle.
Bewust doen, bewust opzoeken. Ruimte, verstilling voelen.
In Zen heeft Pia geleerd:
Beroemd Zenvoorbeeld: Verhaal van man op de markt: welk stuk vlees is het bgeste stuk?
Elk stuk is het beste. Met andere woorden:
1. je kan geen verkeerde keuzes maken. Durf te falen.
2. Vertragen. Durf te kijken, ipv impulsief keuzes te maken. Ga ermee zitten.
3. Luister heel goed naar je eigen lijf. Het vergt een grote stap, moed, om daarop te vertrouwen.
Maar het werkt altijd.
Soms voel je spanning, die je toch niet begrijpt. Maar begrijpen is niet altijd nodig. Het voelt goed, of niet.
Rijpen, vertragen, is goed, maar ook weer niet te lang, het moet ook weer stoppen.
Twee aspecten bij het maken van de juiste keuze:
Dat ik weet wat ik wil
Wat stimuleert me hierin, of zit me juist in de weg.
Eva Edith Eger: De Keuze
Dit boek gaat over de ervaringen van de 93-jarige Joodse vrouw
Edith Eva Eger, die op 16-jarige leeftijd naar Auschwitz werd gedeporteerd.
Het boek laat zien, hoe ons vermogen om te kiezen invloed heeft op ons leven. Eva beschrijft gedetailleerd haar ervaringen, en hoe ze ermee omging.
Ze laat zien wat het vermogen tot verwerken en loslaten vermag. het boek heeft daarmee een hoog zen-gehalte.
Eva is zich al van jongs af aaan bewust van haar geestesinhoud. Dat heeft ze geleerd van haar moeder: niemand kan van jou afpakken wat jij denkt.
Er is altijd een keuze. De twee jonge meisjes die dansten voor Mengele (!) hadden aldus gekozen teneinde de volgende dag te kunnen halen.
Op latere leeftijd laat zij emoties toe, het voelen was lang weggestopt. maar het moest erbij.
De mens is een voortdurend wordend wezen. al draag je de last van het verleden met je mee, toch is er altijd beweging.
Je kunt loslaten, ervoor kiezen geen slachtoffer te zijn.
Uit: de Volkskrant
'Als je de zin van het leven zoekt, kom je altijd uit bij niet-materiële waarden'
- De Volkskrant
Vooruitlopend: wat is de zin van het leven. Voor mij.
Wat is van betekenis, zinvol, nuttig, logisch.
Verdiep je daarin. Het geeft levensenergie en moed.
Hoe vind je nog betekenis als je heel oud wordt?
Wat is voor mij van betekenis? Wat motiveert me?
Vanuit welke intentie leef jij... wil je leven? Waarom doe je de dingen die je doet?
Het is moeilijk om die motieven te achterhalen, ze zijn vaak verborgen.
De kunst is een vragende, onderzoekende, nieuwsgierige houding. Zonder oordeel.
Nog moeilijker is het je intenties te achterhalen. Die leven onder de oppervlakte. Word je daarvan bewust.
Wat drijft je? Wat is van belang?
Het dualisme zit ook altijd in de Koans, de onoplosbare Zen-raadsels.
Tegenkracht wordt vaak opgeroepen bij intenties. Dualistisch, tegenargumenten. Hé, zo werkt de geest, dualistisch. Constateren dat dat gebeurt, en daarop reflecteren. Er komen tegenargumenten, maak je dat bewsurt.
Onbewust leven voelt als geleefd worden. Bewust leven/kiezen betekent ook: waar kies ik niet voor.
Als je daarbij stil staat, sta je stil bij wat je niet gaat doen, je kent de onaangename gevolgen.
Op onderdelen kun je dan misschien toch iets realiseren van wat je wil.
Weet wat je met je leven wilt: "Waarheen je gaat, ga met je hele hart."
Bovenstaande spreuk is van Confucius.
Zelfkennis, bubbels, belemmerende overtuigingen, afgestemd op mogelijkheden en beperkingen.
Stem je af op je levensfase afstemmen. Leven vanuit verlangen of afkeer is niet afgestemd op het nu.
Een simpel voorbeeld van de cursusleidster: hoge hakken hoeven niet meer op haar leeftijd. Het mag onderhand comfortabel zijn. Ze heeft haar hoge hakken aan de wilgen gehangen, en kan om haar jongere ik glimlachen.
Na het kiezen is het niet klaar, dan begint het pas.
De weg is niet klaargelegd, er is hooguit een richting. Ik moet mijzelf niet plagen met de vraag: was dit de jeuiste keus, maar:
ga ik van mijn keus de goede maken. antwoord:
aandachtig leven in het nu. 
