Rosa Luxemburg 4: het wereldtoneel in het interbellum

1914-1939
een dynamische tijd
door H. Ch. G. J. van der Mandere

's-Gravenhage, 1939.


Ik had dit boek besteld bij Boekwinkeltjes met een tweeledig doel:
Ik hoopte het boek terug te vinden, dat Ton kwijt was geraakt over het interbellum. (uitgeleend, maar aan wie??) Ik hoopte wat meer achtergrond te vinden over Rosa Luxemburgs tijd, en de gebeurtenissen die hadden geleid tot haar dood.

In beide doelen ben ik teleurgesteld: het was niet het verloren boek van Ton, en het gaf maar mondjesmaat informatie over Rosa Luxemburg en haar tijd. Daarover straks.
Wat ik wél vond, is een historisch overzicht van de genoemde periode van alle ontwikkelingen in de hele wereld. Dat is op zichzelf bijzonder, en prettig. Het biedt me dus nu een naslagwerk 'over alles' in die tijd: Joegoslavië, Baltische staten, Abessinië, de Verenigde Staten, Midden- en Zuid-Amerika, het Midden-Oosten: het staat er allemaal in. Weliswaar in kort bestek: aan de hele Eerste Wereldoorlog worden bijvoorbeeld niet meer dan 10(!) bladzijden gewijd - maar toch.
Ook de troebelen van 1918-1919 worden genoemd. Luxemburg en Liebknecht worden de 'beide hoofdaanleggers' genoemd van de revolutie, die in januari 1919 'op jammerlijke wijze omkwamen'.
Overigens was die revolutie met al zijn geweld en de gevallen mensen niet alleen in Berlijn: het ergst werden verder München en Beieren getroffen.
Ondanks alles werden op 19 januari algemene verkiezingen gehouden voor de Nationale Vergadering, te Weimar, om het land een nieuwe grondwet te geven. Op 31 juli werd die grondwet aangenomen.
Van de sociaaldemocraten werd Ebert de eerste president, Scheidemann de eerste rijkskanselier.