Albrecht Dürer, Traumgesicht, 1525

Dit schilderij van Dürer kwam mijn dochter in de geest bij het tonen van een vakantiefoto genomen op Texel.  

Vertaald naar hedendaags Duits:

In het Engels, ten overvloede, ook in een iets grotere letter:

De foto die het Traumgesicht naar boven deed komen, is van een ander karakter: geen angst noch onrust, geen woelige baren. Geen droom of nachtmerrie, maar werkelijkheid. Alleen maar het wonderlijk schone van een zonsondergang die zich aan de tegenoverliggende zijde (het westen) voltrekt: 

Gezicht op de Waddenzee, gezien vanuit Oudeschild bij zonsondergang; september 2021.

Zelfportret Albrecht Dürer, op 28-jarige leeftijd. 

Geïdealiseerde voorstelling, vergelijkbaar met afbeeldingen van Christus. 

Dürer leefde van 1471-1528.

Raising a school shooter, Frida en Lasse Barkfors, 2021.

Poster van de documentaire.

Bijzonder indrukwekkende documentaire, gezien op Canvas op 19 september 2021. Eerder uitgezonden op BBC Four, een zender die we helaas tegenwoordig moeten missen. 

De film laat drie ouders aan het woord, die elk een kind hadden die dader was bij een van de 'school shooting' drama's. 

Sue Klebold

Sue Klebold is de moeder van Dylan Klebold, één van de twee 'shooters' van het drama van de Colombine High School, in 1999. 

 Dylan Klebold, de zoon van Sue. Foto uit het jaarboek van de school.

Eric Harris, de compaan van Dylan. 

Ook een foto uit het jaarboek van de school.

De zeventienjarige Dylan richtte op 20 april 1999 samen met klasgenoot Eric Harris een bloedbad aan op de Columbine High School in Colorado. ‘Ze hadden de bedoeling om iedereen op school te doden en de school zelf te verwoesten’, zegt Sue in de documentaire. ‘En als ik ergens in dit proces iets van dankbaarheid kan voelen, dan is het over het feit dat dat is mislukt.’ Dylan en Eric doodden uiteindelijk twaalf studenten en een leraar. En meer dan twintig mensen raakten gewond voordat het gewelddadige tweetal de hand aan zichzelf sloeg.

--

Charles Andrew Williams: Andy 

Andy, de vijftienjarige zoon van Jeff Williams, trok op 5 maart 2001 een spoor van vernieling door de Santa Fe High School in Californië. Hij liet twee doden, dertien gewonden en een ontredderde vader achter. 

Jeff Williams, vader van Andy.

Het derde drama dat in de docu op fijngevoelige wijze door de ouders herdacht werd, was dat van Clarence Elliot. Diens zestienjarige zoon Nicholas betrad op 16 december 1988 de Atlantic Shores Christian School in Virginia. Hij droeg drie brandbommen, een semiautomatisch pistool en tweehonderd kogels bij zich. Zo bezien bleef de schade beperkt: een dode en een gewonde leraar. En een jongen die voor de rest van zijn leven de gevangenis inging.

Nicholas Elliot

Vader Clarence Elliot

Elke ouder had een eigen manier gevonden om het trauma uit het verleden te verwerken. Stukje bij beetje kwamen we aan de weet wat er in het verleden gebeurd was tijdens het geweldsincident, maar ook wat daaraan voorafgegaan was. In het geval van Andy en Nicholas bijvoorbeeld werden de jongens op school verschrikkelijk gepest. Brandwonden in de nek door aanstekers van medeleerlingen! Een leraar 'hielp' alleen maar door te zeggen: 'het gaat wel weer over.'

In het drama van de Columbine High School bleken er van de daders hele uitgewerkte plannen met video's en al te bestaan. De schietpartij was minutieus voorbereid! Op internet las ik later, dat vooral de vriend van Dylan, Eric, de motor was van het gebeuren, Sue verschool zich daar niet achter. Alleen dat ze geen idee had gehad dat haar zoon zo gewelddadig bezig was, samen met zijn vriend.  Ook vertelde ze, dat ze haar zoon strikt had opgevoed, met allemaal voorschriften, regels van wat wel en niet mocht, ideeën over goed en kwaad. Dat, was ze gaan inzien, was in die zin fout, dat haar houding achteraf bezien een werkelijk contact met haar zoon had verhinderd.  

Ik vond haar verwerking van het hele gebeuren van de drie ouders het meest bezonnen. Ze heeft de zaak goed onder ogen gekregen, en wist er woorden aan te geven. Wel kostte het haar en haar man hun huwelijk, ze hadden zo veel pijn dat 'er geen compromissen meer mogelijk waren.' Intussen was ze met haar verworven inzichten wel zo ver, dat ze weer momenten van geluk kon ervaren.

Jeff Williams was op een andere manier ontroerend: hij pijnigde zich af over de vraag, hoe zijn zoon zijn wapen had kunnen bemachtigen, en van munitie had kunnen voorzien. 

Zijn rust hervond hij met een vriendin, die aanvaardend en liefdevol was. Zo vond hij weer een zekere mate van geluk in zijn leven. 

Clarence Elliot was weer op een andere manier aangrijpend. Misschien degene die de minste woorden vond. Ik was aangedaan toen hij (aan het eind van de docu) zijn zoon in de gevangenis belde. Praten lukte nauwelijks, maar Clarence vertelde zijn zoon van een kolibrie die hij bij het huis had gezien. In de film zagen wij het vogeltje ook cirkelen rond een voerplek. Zo, zonder woorden, dat contact, dat was erg mooi. 

Lasse Barkfors, een van de regisseurs.

Frida Barkfors, echtgenote van Lasse. De andere helft van de regie. 

Deens echtpaar. 

Meer informatie te vinden onder DEDOCUPDATE./

Trailer

Frida Kahlo, tentoonstelling Cobramuseum, augustus 2021.

Meest gebruikt als poster voor de tentoonstelling. 

Volledige titel van de expositie: 

Frida Kahlo & Diego Rivera, A Love Revolution. 

Over Frida Kahlo en Diego Rivera schreef ik eerder, zie MIJN BLOG VAN 2015.

Ik geef hier mijn ervaringen met de expositie in het Cobra-museum weer. 

De tentoonstelling was al meer dan een jaar tevoren aangekondigd, maar helaas kwam Covid daartussen. Toen nu de musea langzamerhand weer open gingen, zag ik met blijdschap dat ook Frida en Diego te zien waren!

Het was bijzonder om enkele van haar werken te zien - aan de andere kant was er relatief weinig te zien. In elk geval sowieso niet van Diego Rivera. Dat kan ook niet, hij maakte vooral muurschilderingen. 

Het bovenste zelfportret van Kahlo vond ik bijzonder - behalve om de artistieke kwaliteiten - omdat zij hier afgebeeld staat als Tehuana (vrouw uit Tehuantepec). In die streek in Mexico heerst namelijk een matriarchaat. Die informatie was nieuw voor mij. Het gaf aan Frida Kahlo een nieuwe dimensie. Ze was belangrijk voor de vrouwenemancipatie. 

Omdat Kahlo zich in meerdere Mexicaanse outfits portretteerde, staat er ook een afdeling met Mexicaanse kledij. 

Frida Kahlo, De liefdesomhelzing van het Universum. mijzelf, Diego en Senor Xoloti, 1949. 

Senor Xoloti is de naam van de (kale) hond, vernoemd naar de Azteekse God van diezelfde naam. 

Zoals ik al zei, is er van Diego Rivera nauwelijks iets te zien. Wel valt er een hoop te lezen over hun geschiedenis samen. Rivera was een invloedrijk communist, uit het boekje waarover ik eerder blogde (zie link bovenaan) wist ik data hij in zijn tijd een zeer beroemd muralist was. Uiteraard had hij als communist veel op met het volk. Dit valt terug te zien in dit werkje van hem: 

Diego Rivera, Calla Lilly Vendor, 1943. Courtesy of The Jacques and Natasha Gelman Collection of 20th Century Mexican Art and The Vergel Foundation/INBAL-Secretaría de Cultura. © 2021 Banco de Mexico Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust, Mexico DF c/o Pictoright Amsterdam 2021.

Hier weer een zelfportret van Kahlo, compleet met aanééngegroeide wenkbrauwen en licht snorretje. De aapjes had ze in haar tuin, in het blauwe huis waar ze woonde. 

Casa Azul, huis waar Frida woonde; thans museum, Mexico-city.

Ik kom nog even terug op dit schilderij: het ontroert me, omdat ze laat zien dat ze de hele dag bezig is met Diego. Ze probeerde in deze tijd juist los van hem te komen. Ze zijn twee keer getrouwd geweest, beiden hielden er andere relatie op na, naast hun intieme relatie. Voor Frida was dat in deze periode erg moeilijk. 

Diego in mijn gedachten, zo ongeveer luidt de titel. 

En nog over Tehuantepec:
Het is in het zuiden van Mexico. In die matriarchale samenleving leiden de vrouwen het economische verkeer. De Tehuana’s staan bovendien bekend om hun kleurrijke traditionele kleding. De tooi die Kahlo hier draagt staat bekend als een huipil grande, die de Tehuana’s dragen bij feestelijke gelegenheden.

Er komt opnieuw een (uitgestelde) expositie, zie de poster hierboven, in Assen. Daar schijnen weer andere schilderijen te worden tentoongesteld.

Er hebben zich erg tragische gebeurtenissen voorgedaan in Kahlo’s leven: een ingrijpend ongeluk, meerdere miskramen, de stormachtige relatie met Rivera. Ze zijn onderdeel van de Kahlo-cultus. Er zijn ook nogal wat schilderijen waarop ze haar pijn angstaanjagend uitbeeldt. 

Dit bij voorbeeld: het vliegend bed. De stijl wordt vergeleken met die van de surrealisten. Uitbeelding van haar miskraam in het Henri Ford Hospitaal. 

Niet te zien in Amstelveen. 

De twee Frida's. Het gaat hier om haar hartenpijn om Diego Rivera, zie het hart, de schaar, het bloed, de transformatie van het bloed naar rozen. 

Ook niet in Amstelveen.

De gebroken zuil, 1944; ook dit kunstwerk miste ik in Amstelveen. 

MURAL DIEGO RIVERA PALACIO NACIONAL

Het spreekt vanzelf dat de grote muurschilderingen van Rivera ontbreken. Om er toch een indruk van te geven, hier eentje van internet geplukt. 

Op 13 juli 1954 stierf Frida Kahlo. Acht dagen eerder had ze voor de allerlaatste keer de pot rode verf gepakt en enkele woorden op een stilleven geschilderd. Het was haar meer dan duidelijk dat zij deze wereld snel zou verlaten. In haar dagboek schreef ze: ik hoop dat het vertrek vreugdevol zal zijn en ik hoop nooit meer zo terug te keren.

Stilleven 1954, Viva la Frida. 

Op 1 september was er op de tv een mooie Close Up-uitzending over Frida Kahlo. Daar werd duidelijk uitgelegd we en wat ze was. 

Over de expositie wil ik nog kwijt, dat hij ingekaderd was in informatie van de eigenaars van de schilderijen, Jacques en Natasha Gelman. 

Verder was er veel historische informatie, bij voorbeeld over de rol die Trotski nog in het leven van Kahlo en Rivera gespeeld heeft. Ook navolgers van Kahlo kwamen aan bod, en er was iets te zien van alle industriële producten met afbeeldingen van Kahlo (gympen met haar afbeelding). 

Terecht werd opgemerkt (bij deze, of bij soortgelijk schoeisel), dat gympen met haar beeltenis erop nogal wrang zijn, gezien het feit dat ze enorm veel pijn leed bij (onder andere) het lopen.