Gezondheid! Lëvi Weemoedt, 2019.

Boekomslag

We kregen dit boekje van schoonzus Trudy ter gelegenheid van Nieuwjaar. De hele familie zat bij elkaar die dag, en onder de kerstboom lag een stapeltje van dit boekje, voor elk van ons één. 

Nou is de titel Gezondheid! wel wat beladen  in onze familie, gezien een aantal sterfgevallen het afgelopen jaar. Daaronder de man van mijn schoonzus... Hoe trek je je aan je eigen haren omhoog uit het moeras?!

De gestorven edhtgenoot was een liefhebber van het 'light verse', in het bijzonder die van Daan Zonderland, van wie hij verzen uit het hoofd kon citeren. 

Onmiddellijk bladerend in het boekje, las ik voor: 

Goddelijke boodschap

'Lévi!', klonk het uit den hoge.

     'Ja Heer, ik luister!' riep ik snel.

'Zou ik even van jouw toilet     

               gebruik mogen maken? Dank je wel!'

Het nodigde de anderen ook meteen uit te citeren. 

Achterkant

Thuisgekomen vonden we een uitstekende bestemming voor dit boekje: we lazen het na het avondeten als antidotum voor het verschrikkelijke Quichot, van Salman Rushdie. (Zie voor dit boek mijn vorige blogpost.)

Ik ga niet meer citeren, het boekje is gemakkelijk te verkrijgen, en ik zou maar te veel verklappen..... 

Eén uitzondering maak ik: op een dag, de coronacrisis was nog maar net aan de gang, lazen we dit: 

Van treurnis en troost

Leven is zorg'lijk,

             geluk niet te koop

Liefde een zeepbel,

bleek is de hoop.

Trouw niet te vinden,

vriendschap een droom

Recht een illusie

eerlijkheid een fantoom.

Maar een broodje makreel

gaat er altijd in.

Een broodje makreel

geeft het leven weer zin. 

 

Weemoedt in 2019

Lévi Weemoedt, pseudoniem van Isaäck (Ies) Jacobus van Wijk (1948) is een Nederlandse schrijver en dichter.

'Een broodje makreel 

geeft het leven weer zin.'

Quichot, Salman Rushdie, 2019.

Boekomslag

Eindelijk hebben we het boek uit, dat we de afgelopen weken (maanden?) aan het eind van de avondmaaltijd aan elkaar voorlazen. 

Het was géén pretje!

Het boek trok me aan dank zij een lovende recensie in Trouw, zie ONDER DEZE LINK.

Allereerst de plot (met dank aan Wikipedia):

De hoofdpersoon, Sam DuChamp, is een in India geboren schrijver (Auteur genoemd soms, in het boek) die in Amerika woont en auteur is van een aantal niet-succesvolle spionagethrillers. In de hoop een boek te schrijven 'radicaal anders dan alle andere dat hij ooit heeft geprobeerd', creëert hij het karakter van Ismail Smile. Smile, geboren in Bombay, is een reizende farmaceutische verkoper die op hoge leeftijd een beroerte heeft gehad. Hij begint obsessief reality-tv te kijken en raakt verliefd op Salma R, een voormalige Bollywood-ster die een talkshow overdag organiseert in New York City.

Een typisch Bollywoodtafereel (van Wikipedia)

Ondanks dat hij haar nooit heeft ontmoet, stuurt hij haar liefdesbrieven onder het pseudoniem 'Quichot'. Hij begint een zoektocht naar haar in heel Amerika, rijdend in zijn Chevrolet Cruze met zijn denkbeeldige zoon Sancho. De twee ervaren hedendaagse problemen van de Verenigde Staten, waaronder racisme, de opioïde-epidemie, familiale liefde en de impact van de populaire cultuur. De levens van het personage Quichot en de schrijver DuChamp lopen door elkaar naarmate het verhaal vordert. Behalve onder de al genoemde namen, treedt hij ook nog op als Broeder (van zijn naar Londen gevluchte Zuster) en als Auteur. 

Don Quichotte et Sancho Panza, Honoré Daumier, circa 1868.

BEELD NEUE PINAKOTHEK MÜNCHEN

Rushdie was geïnspireerd door Don Quichotte van Miguel de Cervantes. Het boek heeft ook een verhaal binnen een verhaal, net als de roman van Cervantes. De hoofdpersoon van Rushdie, Sam DuChamp, wordt vergeleken met Cide Hamete Benengeli, de fictieve Arabische schrijver wiens handschriften Cervantes beweerde te gebruiken. In Rushdies roman lopen Ismail Smile's obsessie met Salma R en het aannemen van het pseudoniem "Quichot" parallel met die van Alonso Quijano, de fictieve hidalgo die zichzelf hernoemt tot "Don Quichot". Verder wordt wijst Rushdie erop dat Quichot klinkt als "key shot", wat een manier is om drugs in te nemen - een van de thema's van de roman. Quichottes denkbeeldige zoon Sancho is vernoemd naar Sancho Panza, die op vergelijkbare  manier als schildknaap optreedt voor Don Quichot. Salma R wordt gezien als vergelijkbaar met Don Quichot's Dulcinea del Toboso

Engelstalige uitgave, met foto van de auteur. 

Ik was erg nieuwsgierig naar dit boek, vanwege Salman Rushdie, over wie ooit een fatwah was uitgesproken. De Duivelsverzen (het destijds zo omstreden boek) heb ik nooit gelezen, en na dít boek zal ik dat ook zeker niet gaan doen!
Hoewel Rushdie heel lovende kritieken kreeg voor Quichot, konden wij er dikwijls geen touw aan vastknopen. Soms lag het eraan, dachten wij, dat Rushdie erg veel Amerikaanse toestanden en/of televisiepersoonlijkeden of -programma's gebruikte. Je raakt dan als Europeaan gauw het spoor bijster. Wijdlopig vonden we hem ook, en dat voegde naar onze smaak niets toe, het ergerde alleen maar.
Een enkele keer zat er een pareltje van een zin, of van een waarneming in. Wat hij zei over medicijnmisbruik was behartigenswaardig.

Medicijnverslaving. Beeld van de site: 

Want to know.

Rushdie spreekt over televisie- en medicijnverslaving, we leven in een tijdperk van tegen windmolens vechten: een ‘Tijdperk van Alles-Is-Mogelijk’ waarin ‘mannen die een president speelden op tv ­president konden worden’ en waarin die man eruitziet 'als een kerstham.' 'Er is geen waar meer  om het over eens te zijn’.
Met het pseudoniem Sam DuChamp verhult de hoofdpersoon zijn etnische identiteit, ‘zoals Freddy Mercury de Parsi Indiase zanger Farrokh Bulsara’.

Deze Sam DuChamp is ook ‘Broeder’, vervreemd van zijn naar Londen gevluchte ‘Zuster’, terwijl deze laatste in de raamvertelling over Quichot wordt aangeduid als de ‘Menselijke Trampoline’. Het Tijdperk van Alles-Is-Mogelijk ‘ is per slot van rekening ook het tijdperk van de verzonnen naam waarin iedereen op sociale media tegenwoordig iemand anders is.

Gebroken wereld
Rushdie leidt ons van India naar de VS en naar Groot-Brittannië, alle drie ‘gebroken landen’, en trekt alles uit de kast, van vooruitwijzende voetnoten tot culturele referenties, alliteraties, associaties, meteorenregens, zesde ogen, schaakposities, uitgeschrevene emoji’s, sciencefiction, pratende krekels, een wetenschapsmiljardair en corrupte farmaceuten.
Bij het pratende pistool waren wij al lang afgehaakt - al hebben we het boek keurig uitgelezen.
Maar niet volledig begrepen!

Tekening door Constantinos Papamichalopoulos

Uit de Groene, 9 oktober 2019.

Bloemrijk is Quichot, op het bombastische af. Rushdie zelf wappert mogelijke bezwaren op voorhand weg in een ‘woordje tussendoor’ aan de lezer: ‘Er kan worden aangevoerd dat verhalen niet zo alle kanten uit zouden moeten gaan (…) maar zoveel van de verhalen van tegenwoordig zijn onvermijdelijk van deze meervoudige, alle kanten uit gaande soort, omdat er een soort kernsplitsing heeft plaatsgevonden in mensenlevens en relaties, families verdeeld zijn geraakt, miljoenen en nog eens miljoenen van ons naar alle hoeken van de (toegegeven ronde, en dus hoekloze) aardbol zijn gereisd, hetzij uit noodzaak hetzij vrijwillig. Zulke gebroken families zijn misschien wel de beste ­lenzen om deze gebroken wereld door te be­kijken.’

Een satire in overdrive.

Je moet er maar in mee willen gaan.

Eveneens uit De Groene.

Ik besluit met een citaat uit De Standaard:
Nog nadrukkelijker dan Rushdies andere romans staat deze Quichot in de machtige traditie van de picareske en rabelaisiaanse roman, experimenten vol overdaad, scherts, verbeelding en geweld. Maar deze keer, en niet voor het eerst, is het echt te veel.
Wat grandioos kon zijn, wordt vervelend. Bij momenten draai je geïrriteerd de pagina’s om.

De Vuile Vijftien I - Trouw, 26 maart 2020.

Soms zijn lijstjes buitengewoon handig. De Vuile Vijftien: vijftien sectoren die bijna al het broeikasgas leveren
De informatie over de grootste vervuilers wordt verspreid over artikelenreeks van vier.

Hier komen de sectoren:

15: de sector handel: 4,2 megaton
14: de voedings- en genotsmiddelenindustrie: 5,2 megaton;
13: de veehouderij, de melkveebedrijven niet meegerekend: ook 5,2 megaton;
12: scheepsvervoer;  zeevaart buiten beschouwing gelaten; 7,1 megaton
11: de metaalindustrie, 7,8 megaton. Binnen deze sector is Tata Steel verantwoordelijk voor bijna alle uitstoot!

De continugietmachine. Tatasteel.

Eén megaton is ongeveer gelijk aan de boeikasuitstoot van 125.000 huishoudens. 

De cijfers van de scheepvaart zijn lastig: stilliggende zeeschepen in de havens worden meegeteld, alsook manoevrerende zeeschepen op Nederlandse bodem. Zeevaart op Nederlands continentaal plat ook. Internationale zeevaart valt niet onder het Klimaatakkoord! (En wordt daarom niet vermeld; zie opmerking beneden.)

Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP)
Het Continentaal Plat bestaat uit het gebied dat zich bevindt tussen de laagwaterlijn en een waterdiepte van 200 meter, maar maximaal 200 mijl uit de kust. Binnen de grenzen van het Continentaal Plat heeft een kuststaat het alleenrecht op exploitatie van bodemschatten, zowel op als in de bodem. In de praktijk gaat het vooral om olie, gas, zand en grind. 

Van de veehouderij is methaan een zeer sterk broeikasgas. 

De cijfers komen van het onderzoeksbureau CE Delft.

Van hun website:

CE Delft draagt met onafhankelijk onderzoek en advies bij aan een duurzame samenleving.

Wij zijn toonaangevend op het gebied van energie, transport en grondstoffen.

Met onze economische, technische en beleidsmatige expertise helpen we overheden, NGO’s en bedrijven structurele veranderingen te realiseren.

Al 40 jaar werken betrokken en kundige medewerkers bij CE Delft om deze missie waar te maken.

Wat voor mij in dit blog als een eenvoudige opgave begon, bleek eigenlijk veel lastiger: zie de opmerkingen bij de scheepvaart. 

Bovendien stel ik vast, dat de lijst gezien moet worden binnen het Klimaatakkoord.

We kunnen niet naar Caravaggio en Bernini...... maart 2020.

.... en dat is reuze jammer! Maar: De Vrije Academie verzorgt ArtBites, zie DE SITE VAN DE VRIJE ACADEMIE.

Deze ArtBite gaat over de geheime liefde van Bernini, Constance Bonarelli

De poster van de tentoonstelling toont de Medusa van Bernini: 

Giovanni Lorenzo Bernini. Medusa, ca. 1638 - ca. 1648. Geleend van Musei Capitolini

Gian Lorenzo Bernini  leefde van 1598 tot 1680; hij was behalve beeldhouwer ook architect; hij hoort bij de Barok. Zijn voornamen worden meestal samen gebruikt, Gianlorenzo, of Giovanni Lorenzo.

De man die de lezingen geeft (circa 12 minuten) heet Peter van Duinen. 

Wat hij vertelde over de geheime liefde van Bernini, was dat deze Constance Bonarelli model heeft gestaan voor dit beeld.

Vergelijk maar met deze beelden: 

Gianlorenzo Bernini, portret van Costanza Bonarelli, 1637-38, Nationaal Museum, Florence.

Van Duinen vertelt, dat de kin van de Medusa en van deze geliefde van Bernini dezelfde is. Met dat kuiltje.

Ik vond het de moeite waard om ook het beeld van opzij te laten zien; zo mooi!

Dit is de man van de artbite, Peter van Duinen. 

Wetenswaardig vond ik nog wel, dat Bernini geen aardige man was. Zijn geliefde - die gehuwd was - pleegde óók nog eens overspel met de broer van Bernini. Voor straf haalde Bernini twee halen over haar wangen, verminkte haar dus! 

Dat haalde het trouwens weer niet bij het karakter van Caravaggio, maar daarover straks. 

Ik vond de artbite over De roof van Persephone van Bernini ook heel mooi - omdat het beeld zo prachtig is. 

Aan de achterzijde zie je goed de driekoppige hellehond, Cerberus.  

Detail.... Het is toch bijna niet te bevatten dat die handen in dat vlees.... in marmer zijn uitgehouwen?! 

Pluto en Persephone, vooraanzicht.  

Dit beeld in de Villa Borghese in Rome. Ik moet het daar gezien hebben, toen ik in Rome was, ooit. Van Duinen vertelt ook over de geschiedenis van het beeld, hoe het een rol speelde als 'steekpenning', in de Vaticaanse politiek. 

Overzichtsfoto hall Villa Borghese, 17e eeuw.

 De machtige kardinaal Scipio Borghese begon destijds met het aanleggen van een privé kunstcollectie. 

De engel van de Annunciatie, Orvieto. Het is van een voorloper van Bernini, Francesco Mochi, 1580-1654, Mochi beïnvloedde Bernini, met zijn geslaagde pogingen om de realiteit van het leven 'als een schilder' tot leven te brengen. Denk terug aan de vingers van Pluto in het been van Persephone. Of deze engel - die op een wolk zou zitten (zie ik zelf niet zo goed, ik zie wel het 'leven'). 

Orvieto was een van de doelen van een reis kunstgeschiedenis van Ton en mij, ooit. 

Matteüs en de engel van Caravaggio in Rome, chiesa San Luigi dei Francesi

Behalve de twee artbites van Peter van Duinen, beluisterde ik een podcast van het Rijksmuseum, van Ilja Leonard Pfeijffer, en de samensteller van de tentoonstelling, Frits Scholten. Ter sprake kwam onder meer dit schilderij van Caravaggio. De kruk waarop Mattheus leent, lijkt uit het schilderij te vallen.

Pfeijffer bracht in 2018 zijn boek Grand Hotel Europa uit. Centraal in dat boek staat de spannende zoektocht naar het laatste verdwenen schilderij van Caravaggio. Een vroege kopie van dit werk is te zien in de tentoonstelling. Waar komt Pfeijffers fascinatie voor Caravaggio vandaan en hoe zag die spannende en vernieuwende kunst, de barok, er uit? De podcast is HIER te besluisteren.

Het schilderij dat Scholten en Pfeijffer bespreken, is dit: 

Maria Magdalena in extase. Er bestaan verschillende versies van dit werk. Op de huidige tentoonstelling hangt een copie. Dit hierboven komt uit een privécollectie in Rome. 

Verder praatten Pfeijffer en Scholten nog over de Accademia di San Luca, gesticht in 1577. Het is een samenwerkingsgilde in Rome, waarin schilders, beeldhouwers en architecten verzameld waren. Barok; van belang voor de katholieke kerk.

Caravaggio door Ottavio Leoni

En oh ja: die Caravaggio was geen aardige man. Op zijn minst pleegde hij één moord, bij een tennisspel. Wikipedia zegt kortweg: Caravaggio's korte leven was een aaneenschakeling van schandalen. Caravaggio was een heethoofd met neiging tot zelfdestructie en hij kwam in Rome voortdurend in aanvaring met justitie. Uiteindelijk vluchtte hij in 1606 Rome uit, nadat hij zijn tegenstander in een zwaardgevecht had gedood ter verdediging van een vrouw.

Ilja Leonard Pfeijffer, met vriendin-kunsthistorica Stella Seitun. In zijn boek Grand Hotel Europa komt het doek van Caravaggio over Maria Magdalena voor. 

Frits Scholten; hij en Pfeijffer maakten de podcast, samen met Janine Abbring. 

Colonia Dignidad, Une secte allemande au Chili - Arte Histoire, 2020.

Poster

Op Arte werd deze documentaire uitgezonden; vier delen, Arte heeft de gewoonte die achter elkaar uit te zenden, zodat het één geheel wordt. 

Bovenstaande poster laat gelukkig dansende jeugd zien. Zo presenteerde de sekte zich graag. De werkelijkheid was wel heel anders.

Een andere poster., met de vreselijke hoofdpersoon van deze geschiedenis, Paul Schäfer. 

Ik herinnerde me deze man van zijn arrestatie rond 2006. In dat jaar werd hij veroordeeld tot 33 jaar cestraf en 770 miljoen pesos voor kindermisbruik. Verschillende misdaden gepleegd tussen 1993 en 1997. Schäfer stierf in 2010 in de cel.

 

Paul Schäfer bij zijn arrestatie. 

Nu eerst de geschiedenis:
Colonia Dignidad was een Duitse kolonie in Chili, gesticht in 1961 door de genoemde Schäfer. in Parral, De Kolonie ligt 350 kilometer ten zuiden van Santiago. Schäfer was in de Tweede Wereldoorlog een nazi, en richtte nadien in Duitsland een kindertehuis op, waar hij ook al kinderen misbruikte. Hij ontvluchtte het land en zette zijn liefdadige werk voort in Chili. Heel veel mensen volgden hem. Hij zette een kolonie op die ontzettend opviel door alles wat ze bereikten: ze waren volledig zelfvoorziendend, verbouwden zelf tarwe, wonnen goud, zilver, en grind. Maar bij al die positieve dingen waren er ook vreselijke misstanden: kinderen werden standaard gescheiden van hun ouders, en opgevoed door 'tantes'. Schäfer praatte neerbuigend, minachtend over vrouwen, zakken met drek waren het volgens hem. Er moest keihard worden gewerkt, en dat gebeurde ook, door zowel mannen als vrouwen. En last but not least: de koning van de kolonie had zijn handen volledig vrij om zich aan jongentjes te vergrijpen.
Aanvankelijk had Schäfer de Chileens regering op zijn hand, de kolonie was vrijgesteld van belastingbetaling. De plaatselijke bevolking was dol op de Duitsers, omdat ze gratis ziekenverzorging verleenden, en ook de allerarmsten aan maaltijden hielpen.
Schäfer en de zijnen waren bang toen Allende aan de macht kwam: zoals de nazi's destijds, hadden nu ook Schäfer en de zijnen een hekel aan de communisten, en ze vreesden dat die met Allende aan de macht kwam. Reden om samen te werken met Pinochet, de man die het Allenderegime ten val bracht, en zelf jarenlang een dictatuur zou uitoefenen. In de samenwerking met Pinochet ging de Kolonie Waardigheid ook over tot het fabriceren van allerhande wapentuig, ook die skills bleken ze in huis te hebben. Nog was het niet erg genoeg: er werden aanhangers van Allende door Pinochet naar de Kolonie gebracht. Die werden daar in de catacomben gemarteld en vermoord. Er was één getuigenis van iemand die massagraven had ontdekt met verbrande lichamen.

De Kolonie, volledig omheind; het beeld van een concentratiekamp dringt zich aan me op. 

Met het oprollen van de Schäferbende en de rechtszaak tegen die vent, is er maar een klein deel van de misdaden aan het licht gebracht, en overoordeeld, namelijk het deel van het kindermisbruik - dat tot en met verkrachting ging - door Schäfer. Heel veel zaken, zoals het martelen en laten verdwijnen van politieke tegenstanders, alsook de levering van wapens - tot en met raketten, ik meen ook zelfs van gifgas - werden niet behandeld. Tot nu toe wordt ook de Duitse regering - de Duitse ambassade - verweten dat zij nooit goed hebben willen kijken naar de hele kwestie.
De Kolonie Waardigheid bestaat nu nog, onder de naam van Villa Baviera.

Folkloristisch dansen; in werkelijkheid mocht er niet gedanst worden, door partners met name niet. 

De film bevat getuigenissen en daarnaast fascinerende archiefbeelden. Dat is te danken aan de chef van de filmafdeling van de kolonie, Wolfgang Müller, die het filmarchief per bestelbus aanbood aan producent Cristián Leighton. De geschiedenis van de kolonie moest worden uitgezocht. 400 uur film, 100 uur geluid en 9000 foto's, vol vocht en schimmel ergens  uit een kelder van de kolonie. Die opnames zijn allemaal gemaakt door Paul Schäfer zelf. De 'gewone leden' van de sekte mochten geen foto's maken of beelden opnemen. "Velen (voormalige kolonisten) hebben geen beeld van zichzelf als kinderen," zei Annette Baumeister, regisseur van de film.

Esther Müller, getuige. 

 "Op 43-jarige leeftijd werd slechts één familiefoto van ons gezin twee keer genomen, met toestemming van Paul Schäfer," zei voormalig Kolonie-lid Esther Müller. " Ik heb geen enkele foto van mij als meisje of tiener. Er zijn geen foto's gemaakt."

Dit is een eerdere publicatie over de kolonie; het boek verscheen in 1998.

Gero Gemballa is de auteur. 

De wapens kwamen onder meer van wapenhandelaar en voormalig ss-officier Gerhard Mertins.

De nazi-praktijken hielden tot minstens 1991 aan, en werden, zoals al gezegd, daarna slechts gedeeltelijk opghelderd en openbaar gemaakt. Volgens het tweedelige boek van journalist Gero Gemballa bleef zo veel onopgehelderd door een kluwen van Duitse en Chileens belangen. Erich Strätling Duits ambassadeur van 1976-1979, vond de beschudligingen aan het adres van Kolonie Waardigheid vooral een belediging van Duitse staatsburgers. (!)

Foto uit 2010, Vila Baviera.

Aan het woord komt ook Kurt Schnellenkamp, hij is één van de daders rond Schäfer. Schnellenkamp was oud-Wehrmachtsoldaat en al in Duitsland de rechterhand van Paul Schäfer. Hij geloofde onvoorwaardelijk in zijn leidsman en ontwikkelde zich tot de economische en handelsexpert van de kolonie. Het grind uit de door hem gekochte steengroeve leverde veel geld op. Hij was degene die zich tijdens Pinochet ook bezig hield  met de illegale wapenhandel, en de Chileense oppositie naar de kolonie bracht, waar ze gemarteld etc. werden. De dochter van Schnellenkamop leidt tegenwoordig Villa Baviera, 'Beiers Dorp', met restaurant en allerhand attracties.

 

Gepubliceerd in 2007.

Dit boek is geschreven door de zoon van bovengenoemde Kurt Schnellenkamp, Klaus. 

 Klaus Schnellenkamp verhaalt over zijn jeugd zonder ouders, over dwangarbeid, willekeurige straffen en ijzeren discipline, psychologische terreur en marteling. Zijn meedogenloze rapport is een moedig getuigenis en de taalkundig indrukwekkende poging om de gruwelen van een jeugd onder tirannie aan te pakken. Met 35 foto's.

Duitsland heeft weliswaar excuses aangeboden voor het wegkijken, en er is gezegd dat de geschiedenis moet worden opgehelderd, maar veel haast wordt er niet gemaakt.

De vier delen van de documentaire zijn: La terre promise, L'ombre du passé, Les tréfonds du mal, en La vérité éclate.
Makers zijn: Annette Baumeister en Wilfried Huismann.
Verdere informatie: DEZE LINK.
Interview met Annette Baumeister: DEZE LINK.

Paul Schäfer

Schäfer omringd door kinderen.

In de Kolonie verdwenen slachtoffers van het Allende-bewind

Over het ontstaan van de documentaire zie: DEZE LINK

Het beeld van deze jongen wordt als voorbeeld gegeven van hoe robot-achtig kinderen eruit gingen zien. 

Wolfgang Kneese; het lukte hem te ontsnappen uit de sekte toen hij 20 jaar oud was. 

Hier weer Schäfer temidden van zijn pupillen.

Hartmut Hopp; Hopp was een van de leidende figuren, die Schäfer hielp. Hij werd niet verder vervolgd, besluit van het Duitse justitieel apparaat. 

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier wil de zaak "Colonia Dignidad" heropenen. Foto: Thomas Vogt, CC BY-NC 2.0.

Steinmeier beweerde in een speech in 2016  dat archieven die tot nu toe gesloten waren, moesten worden geopend voor journalisten en andere onderzoekers. Vooral vanwege de dubieuze rol van Duitse diplomaten.