Blade Runner, Ridley Scott, 1982.

Poster

De verschijning van de film Blade Runner 2049, eind 2017 verschenen en met een uitstekende recensie in Trouw, was voor mij aanleiding deze film van 1982 eerst te gaan bekijken. Mij leek dat de beste appetizer voor deze nieuwe film. 

Ik ben niet teleurgesteld! Van deze film verbaast het mij, dat ik hem niet eerder gezien heb. Ik denk dat de titel mij heeft afgeschrikt. 

Hoe dan ook, sta ik nu meer open voor films die als film historie hebben gemaakt. We noemen dat ook cultfilms: films die "kleine maar betrokken groepen  liefhebbers aantrekken of die vele jaren populair zijn gebleven door de toewijding van kleine groepen van volgelingen."
Het is een sciencefictionfilm uit 1982, geregisseerd door Ridley Scott. Het verhaal is losjes gebaseerd op het verhaal Do Androïds Dream of Electric Sheep? van Philip K. Dick.

Philip K. Dick, 1928-1982. Schrijver. Hij schreef ook het korte verhaal We Can Remember It for You Wholesale, dat ten grondslag ligt aan de film Total Recall, van Paul Verhoeven. 

Boek aan de basis van Blade Runner

Nederlandse vertaling.

De hoofdrol in de film is voor Harrison Ford, met verder belangrijke rollen voor onder anderen Rutger Hauer. De muziek werd verzorgd door Vangelis. In het 2017 verschenen het vervolg Blade Runner 2049 spelen onder anderen Ryan Gosling en Sylvia Hoeks.
Tagline voor de film is: Man Has Made His Match... Now It's His Problem

Korte weergave van de inhoud:

Politieman Deckard (Ford), gespecialiseerd in het opsporen van ontsnapte, nauwelijks van echte mensen te onderscheiden androïden, krijgt de opdracht om vijf van deze zogenaamde replicants op te sporen en te vernietigen, omdat ze hun maximale houdbaarheidsdatum hebben overschreden. Na vier jaar worden ze namelijk afgedankt omdat ze anders te veel aan het leven gaan hechten. Er volgt een jacht door een prachtig vormgegeven, futuristisch Los Angeles, waar het altijd regent. Ondanks een bijzonder tumultueuze productie- en montagefase een van de grootste sf-klassiekers. Prachtrol voor Hauer als androïde.
De status 'cultfilm' houdt ook in dat de film enorm veel invloed heeft gehad, op andere films, shows, video-spelletjes enzovoorts. 'The movie is filled with tons of iconic elements, from the flying police cars dubbed “spinners” to the multi-cultural marketplace where Deckard searches for a man who makes snakes.'
Een van de leukste kijkjes achter de schermen over het design geeft het Blade Runner Sketchbook, dat ook in 1982 werd gepubliceerd. De prijzen om dat boek te kopen zijn jarenlang de pan uitgerezen, maar heden ten dage is het Schetsboek gratis te zien op internet. Het bevat tekeningen van onder anderen Syd Mead, Michael Kaplan, and Ridley Scott.

Er was om te beginnen al een probleem voor mij welke versie ik moest kiezen: die van 1982? De 'director's cut' van 1992? Of de 'final cut"? 

Het werd de director's cut, omdat dat de enige was die de bibliotheek voorhanden had. 

Ik ga hier niet alle verschillen tussen de versies opsommen. De belangrijkste zijn het einde van de film, en de scenes met veel geweld. In deze versie zit dat geweld er heel erg in; en het einde is open. We weten niet wie het schot doodt. En is Deckard nu wel of geen androïd?

De film was voor mij moeilijk te volgen omdat de ondertiteling niet goed werkte. Het taalgebruik is niet alleen lastig, er wordt informatie in de film verwerkt die uit het boek komt, en die sowieso niet erg helder wordt uitgewerkt. Dat maakt de film lekker vlot, maar niet overal begrijpelijk. Wat hebben de dieren als de uil, en de eenhoorn bijvoorbeeld voor waarde? Wat heeft het stukje slang, en de maker van de slang met het geheel te maken? Wat betekenen de origami figuurtjes van Gaff, de veteraan-blade runner? Hij laat zelfs een zilveren origami eenhoorn achter bij Deckard.  

 

Gaff, veteraan-blade runner. Vouwt origami diertjes. Gespeeld door Edward James Olmos. Hij haalt Deckard terug om de moeilijke opdracht te vervullen de binnengedrongen andrïden te elimineren (pensioneren, dus 'retire")

Ik vind het interessant om een vergelijking te maken tussen boek en film, hoewel ik het boek zelf nog niet gelezen heb. Maar toch had ik allerlei informatie eruit nodig, zoals ik al zei. Het boek 'is a psychological dystopia that slowly eats at the fabric of humanism as it makes a virtue of nihilistic hope. It is one of the few sci-fi works that dares to make robots unsympathetic and it asks the right questions about what that means. It is uniquely anti-climactic. If you like sci-fi for the questions it asks, then it is a must read.'

Dezelfde website als waaruit ik hierboven citeer (ik kan helaas niet meer terugvinden welke) stelt de vragen: Worth watching the film? Possibly. It undoubtedly has historical value, and its cinematography is beautiful. Don’t watch it for the narrative, though.

Is it the best possible adaptation? No. Except for some dialogue and character names, they have very little in common.
Is it of merit in its own right? The Final Cut is stunning, especially on Blu-Ray, and it is always a different experience watching something as opposed to reading about it. But I would say that some of the works it has inspired manage to meld the aesthetic with the narrative better than it has, so I don’t consider it unique anymore.

Wat mij bijvoorbeeld niet duidelijk werd uit de film, was de betekenis van dieren. Van internet begreep ik, dat na de fall-out die op aarde had plaats gevonden, dieren niet meer bestonden. Had je ze wel, dan was dat een teken van grote welstand. Dieren werden, net als de androïdes, nagemaakt, en kostten dus ook veel geld. Vandaar de man die slangen maakte - maar wat de betekenis daarvan precies was??) Vandaar ook de uil, met een 'kapot' oog. Roy Batty (Rutger Hauer, de hoofd-androïd/schurk) heeft een duif, die hij bij zijn dood loslaat. In de boektitel komt een schaap voor. 

Hier worden ogen gemaakt.

Ik wil nu plaatjes laten zien van de vormgeving van de film. Ook daarvan wordt niet alles uitgelegd in de film. Maar sommige zaken begrijp je toch wel. 

Dit beeld van het scherm in de stad met de vrouw is opvallend. Het lijkt de mensen te moeten geruststellen in een overigens zeer bedreigende, sombere wereld. 

De film begint met de zogenaamde Voight-Kampff-test. Die is uitgevonden om te onderzoeken of we met een mens, of met een androïd te maken hebben. Androïden lijden aan een gebrek aan emoties en vooral empathie. Via het oog is dat waar te nemen. 

Voight-Kampff-test.

De test is ontwikkelde door de Tyler Corporation, die ook de androïdes heeft ontwikkeld. 

Omdat androïdes gevoelloos zijn, krijgen ze maar een leven van vier jaar toebedeeld. 

Ik laat nu wat bewijzen zien van de gevoelloosheid van de androïdes. Boven en onder Pris, die met smaak moordt. 

Hier samen met Rutger Hauer, alias Roy Batty.

Wrede manier van doden.

Toch is er ook liefde in de film, namelijk tussen Rick Deckard en Rachel. Rachel is een androïde, maar heeft wel gevoel. 

Maar zelfs de gruwelijkste van de androïdes, Roy Batty, toont gevoel. Als Harrison Ford al bijna dood van de gevel neervalt, redt hij hem. Hij spreekt dan de woorden, voordat hij sterft: 

All these moments  will be lost in time like tears in the rain. - Time to die.

Film-opname: we zien Ford hier 'hangen'

'Onze' Rutger Hauer.

Merkwaardig, dat dezelfde schmink-methode (het zwarte masker) ook in Mad Max voorkwam.

O ja: de eenhoorn. Symbool van zuiverheid. Hoorde bij de liefde tussen Deckard en Rachel. De scene met de eenhoorn zat wel in de ene, niet in de andere versie. 

Gevoel voor humor had Batty dan nog wel. 

Zo sterft Batty, tegenover Deckard.

Hier Rutger Hauer als zichzelf, ik weet niet welk jaar.

De film geldt als dystopische film noir. Is ook heel letterlijk: met allemaal donkere opnames.

Trailer.

Sir Ridley Scott, regisseur. 

Ik heb voor mijzelf nog niet alle onduidelijkheden kunnen oplossen. Zo komen er nog een paar hele kleine figuurtjes in voor, mensjes. Kleine robotjes?